STOCKHOLM / ANF- İsveç’in kuzeyindeki Västerbotten bölgesinde yaşayan Samiler köy, kasaba ve illerine Samice adlarını belirten tabelalar asılması için başvuruyor. Bölgedeki diğer azınlıkların başvurusuyla birlikte yerleşim yerlerinin tabelalarında 3 dilli döneme doğru gidiliyor.
Kadastro Müdürü Lennart Dehlin, birçok yerleşim biriminde yaşayan Samilerin kendi dillerinde tabela asılması yönünde çok sayıda başvuru aldıklarını söylüyor. Dehlin’in açıklamalarına göre bu yıl içinde 60 civarında Samice tabela konuldu, 39 yeni başvuru da onay bekliyor.
ANAYASADA TANINMIŞ BİR HAK
İsveç ve Finli sömürgeciler Laponyayı işgal ettikten sonra Samilerin dil, din ve kültürlerini yasaklamakla kalmadılar, yerleşim birimlerinin adlarını da değiştirdiler. Ulaşılması güç olan dağ köyleri Samice adlarını korudu. Ancak ormanlık alanlar ve ovalardaki yerleşim birimlerinin tamamına Fince veya İsveçce isimler verildi. Yasaklara rağmen Samiler kendi aralarında yerleşim birimlerinin Samice adlarını kullanmayı sürdürdüler.
1972 yılında Birleşmiş Milletler ülkelere yerli halkların kendi dillerinde yer adlarını kullanmalarını kabul etmelerini önerdi. 1980’li yılların başından itibaren Laponya’ya yerleşim birimlerinin Samice adlarının yazılı olduğu tabelaların asılmasına başlandı. 2000 yılında Samicenin resmi olarak azınlık dili kabul edilmesinden sonra yollara da Samice tabelalar dikilmeye başlandı. 1 Ocak 2010 yılında yürürlüğe giren bir yasa Samilere kurumlarla ilişkilerinde kendi dillerini kullanma olanağı tanıdı ve aynı zamanda yerleşim birimlerinin adlarının Sami dilinde yazılmasını da güvence altına aldı.
TABELALARA IRKÇI SALDIRILAR
Bu yasanın çıkmasının ardından yerleşim birimlerine Samice ad verilmesini isteyen başvurularda belirgin bir artış görüldü. Samiler Samice adların o yerleşim biriminin tarihini anlattığını ve her yerleşim biriminin adının tarihlerinin bir parçası olduğunu söylüyor.
Irkçı ve yabancı düşmanı parti ve gruplar ise yerleşim birimlerine Samice tabelalar asılmasından rahatsız. Samice yazılı tabelaları boyuyor ve bazen de ateş ederek delik deşik ediyorlar. 2010 yılında Kiruna ili ve çevresindeki Samice tabelalar neredeyse her gün saldırıya uğradı. Ancak Karayolları Müdürlüğü geri adım atmadı. Zarar verilen tabelaların yerlerine hemen yenisini koydu. Sonunda ırkçılar pes ederek tabelalara saldırmaktan vaz geçtiler.
3 DİLDE TABELA
Laponya’da yaşayan ve 2000 yılında azınlık statüsü kazanan Tornedal Finlileri de tabelaların ana dilleri Meenkieli dilinde olmasını istiyor. Tornedal Finlileri Fedarasyonu Başkanı Birgitta Rantatalo İsveçceleştirilmiş bazı köy adlarının tamamen uydurma olduğunu, değiştirilmediği ve eski adlarını almadığı takdirde bu adların kanıksanacağını söylüyor. Ancak bunun için yasalarda değişiklik yapılması gerekiyor. Federasyon yasalarda değişiklik yapılması için Kültür Bakanı Lena Adolshn’a başvurdu. Bakanlık öneriye sıcak yaklaşıyor. Kültür Bakanlığı uzmanlarından Erik Kristow azınlıkların dillerinin korunmasının önemli olduğunu, yerleşim birimlerinin eski adlarının kaybolmaması gerektiğini söylüyor.
Hükümetin yasa tasarısını hazırlaması halinde son sözü parlamento söyleyecek. Böylelikle Laponya’daki yerleşim birimlerine üç dilde tabelalar asılacak.
