Daha iyi yaşam umuduyla Ermenistan’ı terk edenlerin sayısı giderek artıyor. Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra Yukarı Karabağ savaşı, abluka ve sosyal koşulların kötüleşmesi sonucu ülkeyi yarım milyondan fazla Ermeni terk etmişti. Son 3 yılda bu sayı çeyrek milyon daha arttı. Rusya'nın Sesi muhabiri Elina Kazaryan, Ermenilerin neden yurtdışında Ermenistan’dan daha fazla olduğunu anlamaya çalıştı:

Ermenistan’dan yeni göç akını başladı. Bazı kaynaklara göre 2011 yılından bu yana ülkeyi 250 binden fazla vatandaş terk etti. “Repat-Ermenistan” Vakfı İcra Müdürü Vartan Maraşliyan, göç konusunun ülkenin politika ve toplum çevrelerinde şimdi en çok konuşulan güncel konulardan biri olduğunu söyledi:

“Göç, Ermenistan için çok büyük bir sorun. Ancak diğer yandan, hiçbir zaman yurtdışında yaşamamış birisini vazgeçirmek çok zor. Tuhaf ama Ermenistan’a gelen ve gidenlerin motivasyonu yüzde 100 örtüşüyor. İnsanlar, çocukların geleceği için, kariyer yapmak için, daha kaliteli yaşam için gidiyor. Ermenistan’a gelenler de aynısı için geliyor.”

Vartan Maraşliyan’ın başkanlık ettiği kurum, Ermenistan’a dönüş yapanlar ile Ermeni diasporası tarafından kuruldu. Örgüt, son bir yılda, memleketine dönen 130 kişiye iş bulmaya ve yaklaşık 30 işadamına burada iş açmaya yardım etti. Vartan, ailesiyle birlikte Moskova’dan Erivan’a taşındığı sırada kendisinin de yardıma ve desteğe ihtiyacı olduğunu anlattı. Şimdi de diğerlerine yeni koşullara adapte olmaya yardımcı oluyor. Gerçi bu konudaki istatistikler, hayal kırıklığına uğratıyor. Ermenistan’a dönen Ermenilerin yaklaşık yüzde 90’ı bir yıl sonra yine memleketini terk ediyor.

Ripsime Ayrapetyan’ın ailesi, 1990’lı yılların başlarında Rusya’nın Çelyabinsk kentine göç etmişti. Şimdi bu kentte kendi işletmeleri var. Ripsime, birkaç yıl önce Ermenistan’a dönmeye karar vermişti. Ancak ekonomist olan Ripsime, memleketinde mesleğine göre bir iş bulamamıştı. Kendini gazetecilikte denemeye karar vermişti. Ancak ona göre bu işin ne parasal ne de manevi getirisi var. Bu yüzden tekrar bavullarını toplamaya başladığını söyledi:

“3 yıldır mesleğime göre bir iş bulmaya çalışıyorum. Ama tüm çabalarım nafile. Umudumu kestim. Gelecek ay Rusya’ya daimi ikamet yerime dönmek niyetindeyim. Rusya, benim için artık yabancı bir ülke değil. Ermenistan’da yerel halka alışmak daha çok zorlamıştı beni. Zira uzakta geçirdiğim zaman içinde insanlar, muhtemelen zor hayat şartları yüzünden çok değişti. Ancak elbette Ermenistan’ı çok özleyeceğim.”

Ermenistan’ı terk edenlerin çoğu, Rusya, ABD, Kanada ve Fransa’yı tercih ediyor. Araştırmalara göre, dünya genelinde 7 ya da 8 milyon Ermeni yaşıyor. Oysa Ermenistan’da resmi kaynaklara göre 3 milyondan biraz fazla Ermeni var. Hatta Ermenistan’da 5 yıl önce, ülke dışındaki Ermenilerle ilişkileri güçlendirmek amacıyla dünyada benzeri olmayan Diaspora Bakanlığı kurulmuştu. Bu denli büyük Ermeni diasporasının oluşması, tarihsel açıdan oldukça anlaşılır bir durum. Osmanlı Türkiye’sinde 1915 yılı olaylarıyla sonuçlanan çok sayıda savaş ve takipler, Ermenilerin diğer topraklara göç etmesine neden olmuştu. Mülteciler, Doğu Avrupa, Balkan ve Ortadoğu ülkelerinin birçok kentine yerleşmişti. Ermenistan Arkeoloji ve Etnografya Enstitüsü Diaspora Araştırmaları Bölümü Başkanı Ruben Karapetyan, günümüz Ermenistan vatandaşlarının da akrabalarına güvenerek bu bölgelere göç ettiğini söyledi:

“Bu durum, halkımızın jöle haline gelmesine ve nereye akacağı bilinmemesine yol açıyor. Bu yüzden de yeni diaspora oluşuyor. Bu yeni diaspora işimize yarıyor, çünkü buraya büyük paralar getiriyor. Cumhuriyetimizin aslında bu paralarla ayakta kaldığını düşünüyorum. Ancak diğer yandan da herkesi buradan çekip götürüyor.”

Rusya’dan yurtdışına yapılan para transferlerinin büyük bir kısmı, Ermenistan’ın payına düşüyor. Dünya Bankası’nın bilgilerine göre, yıllık 1 milyar dolardan fazla bir rakam transfer ediliyor. Uzmanlara göre bu para olmazsa Ermenistan’da yoksulluk oranı resmi yüzde 23’ten yüzde 32’e çıkabilir. Durum böyle iken Ermenilerin birçoğu, uzun bir zaman mutluluğu Ermenistan dışında aramaktan vazgeçmeyecek. Gerçi Ermeni göçmenlerin ortak bir özelliği var. Nereye giderlerse gitsinler, bir gün anavatana dönmeyi umut ediyorlar. (Rusya'nın Sesi)