Büyük kentlerde ömrümüz neredeyse trafik çilesi içinde geçiyor. İnternet üzerinde Eylül ayında hayata geçen yolyola.com adlı yolculuk paylaşım platformu, sürücüleri ve yolcuları bir araya getirerek yola çıkan araç sayısını düşürmeyi hedefliyor. Büyük hedefleri ise karbon nötr yolculuklar…
Günlük rutinlerimiz içinde yolda geçirdiğimiz zaman giderek artıyor. Hele büyükşehirlerden birinde yaşıyorsanız, özellikle de İstanbul’da gün be gün trafiğin daha da berbat bir hal aldığını rahatça hissedebiliyorsunuz. Hatta bu dur kalkların arasında, “Acaba saatleri toplayınca yılda kaç günüm yollarda geçiyor” diye hesaplayanlarınız bile vardır. Tamam metro ve benzeri toplu taşıma araçlarının hacmi ve uzunlukları da bir yandan artıyor kabul ama her gün trafiğe yeni çıkan onlarca araç ve onların toplamda taşıdığı yolcu sayısı -çoğu tek ya da iki kişi taşıyan araçlar- düşünüldüğünde çözümsüzlük ortada duruyor gibi.
Yapılan hesaplara göre sadece İstanbul’da trafik sıkışıklığının yarattığı yakıt ve zaman maliyetinin 120 milyon dolara ulaştığı tahmin ediliyor. Daha da önemlisi bunun çevreye verdiği zarar. Sadece bir otomobil yaptığı kilometre başına ortalama 250 gram karbon salımı gerçekleştiriyor. Yılda 20 bin kilometre yapan bir sürücü 5 bin kilogram karbon salımına neden oluyor. Dolayısıyla, çevre ve insan sağlığını tehdit eden ve küresel ısınmayı tetikleyen ulaşım kaynaklı emisyonların azaltılmasını, ulaşımın yaşam kalitesi üzerindeki olumsuz etkilerinin giderilmesini önüne koyan sürdürülebilir ulaşım politikaları üretmek, başta devletlerin ve yerel yönetimlerin görevi. Bu amaçla kent içi ulaşım sorunlarına araç değil insan odaklı çözümler sunmak gerekiyor.
ORGANİZE ULAŞIMA GİRİŞ
Hal böyle olunca bazı STK’lar ve girişimciler, henüz sınırlı bir katkı da sunsalar kendi projelerini hayata geçiriyorlar. Bunların son örneklerinden biri de Türkiye’de ortaya çıktı. Eylül ayı içerisinde tanıtımını yapan yolyola.com adlı bir internet sitesi İstanbul için yepyeni bir ulaşım fikriyle belirdi. Aslında onlar için “bir internet sitesi” demek yaptıkları işi hafife almak anlamına gelebilir. yolyola.com’u daha çok bir tür “yolculuk paylaşım platformu” olarak tanımlayabiliriz.
yolyola.com’un kurucularından Ceyhun Özdemir esas dertlerinin her gün aynı yolu ayrı ayrı kat eden milyonlarca İstanbullu’yu buluşturmak olduğunu kaydederek, “Türkiye’de yoldaki araç sayısını, dolayısıyla tek başına yapılan yolculuk sayısını azaltmak için kurulmuş bir portal, network. Amaç organize ve sürdürülebilir bir ulaşım. Dünyada benzer yapılar var. Türkiye’de de daha önce kurulan siteler var ama çok atıl durumdalar. yolyola.com ise altyapısına ve sistemine güveniyor bu konuda” diyor.
Yolculuk platformunun kullanımı da son derece basit bir mantık üzerinden gidiyor. yolyola.com üzerinden sisteme dahil olduktan sonra yolcu ya da sürücü olarak destinasyonlarınızı ve zamanlarınızı belirleyip yolculuk kaydı giriyorsunuz. Özdemir sistemi şöyle anlatıyor: “yolyola.com’da önce kendinizi bir sürücü ya da yolcu olarak tanıtıyorsunuz. Bir yeni yolculuk tanımlıyorsunuz. Facebook’tan giriş yapılıyor çünkü buradan yapılan girişler görece daha güvenli artık. Yolculukların sayısı arttıkça yolcular ve sürücüler birbirlerine puanlar veriyor. Bu puanlar sayesinde kötü kullanıcı ya da sahte hesapların eleneceğini düşünüyoruz. Facebook’tan giriş yaptıktan sonra yeni bir yolculuk yaratıyorsunuz. Diyelim sürücüsünüz ve site üzerinde google.map’ten rotanızı belirliyorsunuz. Sokak bazlı daha iyi sonuç veriyor. Sonra yolculuğunuzu saat kaçta yapacağınızı belirtiyorsunuz. Tek veya rutin bir yolculuk seçebilirsiniz. Aracınızdaki boş koltuk sayısını ve sigaradan rahatsız olup olmadığınıza dair bilgileri de girebiliyorsunuz. Kaldı ki daha sonra tuttuğunuz takım, sevdiğiniz filmler, dinlediğiniz radyo gibi daha sosyal bilgileri de buraya ekleyebileceksiniz. Her yolculuk sonunda sürücü ve yolcu belirli bir ekopuan kazanacak. Mantık şu, ben yaptığım yolculukla, yanımda taşıdığım iki kişinin araçlarını çıkarmadığını varsayarak, karbon salımını azaltıyorum ve bunun karşılığında bir ekopuanım oluyor.
Kaç kilometre yol kat edilmişse karşılığındaki ekopuan değişiyor. Bu puanlar birikecek ve sonra üyeler yolyola.com aracılığıyla, çevreye duyarlı firmalardan puanlarına göre indirimli alışveriş imkânından faydalanabilecekler.”
ARAÇ SAYISINI BİNDE BİR AZALTMAK
Arada çıkabilecek sorunlardan bahsediyoruz Özdemir’le. Sürücü ve yolcu arasında herhangi bir para alışverişine girmediklerini belirten Özdemir, bunu isteyenler olabileceğini, işin o kısmını insanlara bıraktıklarını, kendilerinin sadece insanları buluşturduklarını söylüyor. “Teklif ilet ya da rezervasyon butonlarıyla yönlendiriyorsunuz. Size bir mail geliyor. ‘Şu arkadaş sizinle şuradan şuraya yolculuk yapmak istiyor’ diye. Sürücü yolcuyu, yolcu da sürücüyü sürekli rate ediyor olacak.”
Özdemir sürdürülebilir ulaşım bağlamında küçük ama önemli hedefler koyduklarını da anlatıyor. yolyola.com’un en büyük hedefinin Türkiye’de yılda yola çıkan toplam araç sayısını binde birini düşürebilmek. Özdemir bu sayının yıllık 40 bin ağaca eşdeğer olduğunu ve ciddi bir karbon salımı anlamına geldiğinin altını çiziyor.
yolyola.com’un bir sonraki hedefi ise yapılan her yolculuğu karbon nötr hale getirmek. Özdemir, “Aslında şu an sistem, yapılmayan yolculuğun, yola çıkmayan aracın hesabı üzerine kurulu. Halbuki hesap normalde karbon nötr yapılan yolculuklar üzerine olmalı” diyerek de önemli bir hatırlatmada bulunuyor.
Şu an için sadece İstanbul içi trafikte faaliyet gösteren yolyola.com, Eskişehir, İzmir ve Bursa gibi şehirlerden de talepler almaya başlamış bile. Portal şu an yeni de olsa önümüzdeki aylarda ve yıllarda talebin çok olacağı gün gibi aşikâr. İşyerinize ya da başka yerlere ulaşımınızı özel aracınızla yapıyorsanız ya da yollarda saatler harcıyorsanız yolyola.com’u bir deneyin deriz.
ŞİRKET ÇALIŞANLARI İÇİN DE UYGUN
yolyola.com. şirketinize markanıza ve kurumsal kimliğinize uygun bir ulaşım platformu da kurmanıza yardımcı oluyor. İşe gidip gelirken aynı ya da benzer yolu kullanan çalışanlarınız yolyola.com’un şirketinize özel platformunda buluşabiliyor. Şirketiniz için daha çevreci bir ulaşım organizasyonu isterseniz bu konuda yardımcı oluyorlar. Trafik ve çevreye verilen zarar minimuma inmiş oluyor böylece. Dolayısıyla bir yandan da bir tür insan kaynakları projesi olarak iş görüyor. Büyük bir yatırıma ihtiyaç duymadan çalışanlarınız için yeni bir iletişim kanalı kurarak, yolculuklarını paylaşan çalışanlarınızı ödüllendirebilirsiniz ve böylece daha çevreci bir yaşamı teşvik etmenize yardımcı olabilir. Üstelik yolyola. com’dan aldığınız raporlar sayesinde, sürdürülebilir ulaşım projenizin yarattığı katkıyı ölçümlendirebilir ve sonuçları genel kamuoyuyla paylaşabilirsiniz.
Özgür Çakır / ekoiq.com
Fotoğraf: Özgür Güvenç
