MURAT KUSEYRİ - SOTKCHOLM / ANF

Merkezi İsveç’te bulunan uluslararası mağazalar zinciri IKEA, bugün Avustralya’dan Arjantin’e kadar dünyanın 11 ülkesinde düzenlenecek eylemlerle protesto edilecek.

IKEA’ya karşı protesto gösterileri yapılmasının nedeni Kanada’daki Richmond yerleşim birimindeki mağazasındaki çalışanlarına 7 aydan bu yana lokavt uygulaması ve Türkiye, Rusya, İsrail, İspanya ve Belçika başta olmak üzere bir çok ülkede işçilerin sendikalarda örgütlenmelerini engellemesi ve sendikalara karşı düşmanca tutum alması.

IKEA bu yılın Ocak ayında başlayan toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde Richmond’daki mağazasında çalışanların daha önce yapılan sözleşmelerde elde ettikleri hakları ortadan kaldırmaya yönelik önerileri gündeme getirdi. Yeni işe alınacaklara verilecek ücretlerin düşürülmesini, çalışma saatlerinin yeniden belirlenmesini, yapılacak satışlara bağlı ücret sistemine geçirilmesini önerdi. Ancak IKEA’nın çalışanların kazanılmış haklarını ortadan kaldırmaya yönelik bu girişimi mağazada yapılan 3 ayrı oylamada da çalışanların neredeyse tamamı tarafından reddedildi.

İşçilerin örgütlü olduğu Transport İşçileri Federasyonu (Teamsters) IKEA’nın taleplerini kabul etmeyince işveren 13 Mayıs günü lokavt ilan ettiğini açıklayarak işçileri sokağa attı. Mağazanın önünde çadır kuran IKEA çalışanları pek çok işverenin tutumunu protesto etmek amacıyla gösteriler yaptılar. Kanada yasalarına aykırı olmasına rağmen IKEA lokavt uyguladığı çalışanlarının yerine yeni personel alarak satışları sürdürmeye devam ediyor.

IKEA’da örgütlü sendikaları bünyesinde barındıran UNI Global geçtiğimiz hafta yayımladığı bir raporda Kanada’daki çalışanlarına lokavt uygulayan şirkete sert eleştiriler yöneltti. IKEA’nın İsveç’te savunduğu değerleri kaybettiğini, İsveç’ten daha uzaklara mağazalar açtıkça sendikal hakları ve çalışanların sendikalarda örgütlenme özgürlüklerini daha fazla ihlal ettiğini belirtti. IKEA’nın mağazada başgösteren anlaşmazlıktan sonra sendika düşmanlığıyla tanınan “Labour Watch” adlı hukuk bürosuyla çalışması da IKEA’nın eleştirilen icraatları arasında.

Geçtiğimiz günlerde Teamsters yönetiminden Keith Austin ve Grant Coleman Stockholm’e gelerek IKEA’nın sahibi Ingvar Kamprad’la görüşmek için girişimde bulundular. Kamprad’ın görüşmeyi kabul etmemesi üzerinde Stockholm’de bulunan IKEA mağazası önünde bildiriler dağıtarak kamuoyunu bilgilendirdiler. İsveç sendikalarıyla da görüşen Kanadalı sendikacılar 17 Aralık Salı günü IKEA’nın dünyanın pek çok ülkesinde yapılacak eylemlerle protesto edileceğini kamuoyuna açıkladılar.

İskandinavya Transport İşçileri Federasyonu Genel Sekreteri Peter Lövkvist, bir basın açıklaması yaparak Kanada’da 350 işçiye lokavt uygulayan ve bir çok ülkede sendika karşıtı bir tutum takınan IKEA’yı protesto etmek için yapılacak eylemlere katılacaklarını açıkladı. Gösterilerin barışcıl olacağını belirten Löfkvist, IKEA’ya mallarını nereden yüklediklerini hatırlatmak için limanlarda gösteriler yapacaklarını söyledi.

Konu hakkındaki sorularımızı cevaplayan Transport İşçileri Federasyonu Göteborg Şube Başkanı Patrik Ljunggren, IKEA’nın İsveç’te yasalara uygun bir tutum izlerken bir çok ülkede sendika karşıtı bir tutum içinde olmasının kabul edilemeyeceğini vurguladı. Sendikalarının Kanada’da lokavta uğrayan çalışanlara 120 bin kron (20 bin Kanada doları) yardım gönderdiklerini, bugün de Göteborg limanında saat 11.30’da IKEA’nın tutumunu protesto etmek amacıyla bir protesto gösterisi yapacaklarını söyledi.

İsveç ve Kanada’nın yanı sıra Finlandiya’nın Helsinki, Norveç’in Kristinastad, Danimarka’nın Arhus, İngiltere’nin Immigham, Arjantin’in Rosaria, Japonya’nın Tokyo, Avustralya’nın Sidney, Belçika’nın Zebrugge, Hollanda’nın Rotterdam yerleşim biriminde IKEA’nın sendika düşmanı tutumunu protesto etmek için bugün gösteriler yapılacağı belirtiliyor.

Handel Sendikası Başkanı Lars-Anders Häggström, IKEA’nın tutumuna bir anlam veremediklerini, kendileriyle gayet olumlu ilişkiler içindeyken aralarında Türkiye’nin de bulunduğu pek çok ülkede sendika karşıtı bir tutum almasını ve Kanada’daki mağazalarda çalışanlara lokavt uygulamasını kabul edemeyeceklerini belirtti.