Ercan Jan Aktaş / Demokrat Haber
Türkiye’de özellikle son dönemde içinde hak temelli sivil toplum kuruluşlarından bir çoğalma görüyoruz. Ancak Türkiye gibi ciddi demokratikleşme sorunları yaşayan bir ülke için bu çoğalma/gelişme son derece eksiktir. Özellikle de örgütlenmenin birçok alanında ciddi sıkıntıların yaşandığı bir ülkede bu alanın çok daha örgütlü olması gerekir.
Hak temelli örgüt ve de yapılar genelde sivilleşme, yurttaşlık hukuku, adalet, eşitlik, özgürlük gibi konularda çalışmalar yürütmektedirler. Kimi kaynaklarda Türkiye’de 2013 itibariyle 1.160.000 kişi 4.734 vakıf üyesi ve 8.852.000 kişi de sayısı 100.363’e ulaşan derneklerin üyesidir.
İstanbul Bilgi Üniversitesi de bu sorun ve de ihtiyaçlara cevap vermek için Mart 2003’te STK Eğitim ve Araştırma Birimi’ni oluşturdu. Bu çalışmaların son aşaması Bilgi Sosyal Kuluçka Merkezi (*) oldu.
Bu konuda bu çalışmanın koordinatörü Yörük Kurtaran sorularımızı cevapladı.
Bilgi STK’nın 12 yıllık geçmişi için kısaca neler söyleyebilirsiniz?
İstanbul Bilgi Üniversitesi bünyesindeki Sivil Toplum Çalışmaları Merkezi, sivil toplumun gelişimine katkıda bulunmak ve bu gelişimin sosyal, ekonomik ve kültürel boyutları konusunda bilimsel araştırma, uygulama, yayın, eğitim ve dokümantasyon çalışmaları yapmak için kuruldu.
STÇM’nin altında halen 5 Birim mevcut. Altıncısı da Ocak ayında kuruluyor. Birimlerden ilki olan Sivil Toplum Kuruluşları Eğitim ve Araştırma Birimi çoğulcu demokrasilerde STK’ların rolünü güçlendirebilmek adına STK’lar için yüzyüze ve uzaktan eğitimler geliştirmek ve uygulamak, bütçe ve eğitim kampları organize etmek ve STK kütüphanesi kurmak gibi etkinlikler gerçekleştiriyor.
Bir diğer birim olan Gençlik Çalışmaları Birimi ise gençlik alanındaki kuruluşlarla gençlik politikalarının geliştirilmesi temelinde ağ kurma, kapasite gelişimi, araştırma ve savunuculuk çalışmaları yapıyor.
Daha sonra kurulan Çocuk Çalışmaları Birimi ise benzer çalışmaları çocuk haklarının gelişimi perspektifinde hayata geçiriyor. Bunlara ek, bu yıl açılan Sivil Toplum Yüksek Lisans Programı bu alan deneyimini bir yüksek lisans programına taşıdı. Ocak ayında da Engelli Çalışmaları Birimi bu Merkez altında çalışmalarına başlayacak.
Sosyal Kuluçka Merkezi hangi ihtiyaç ve nasıl bir tartışmadan doğru oluştu?
Türkiye’nin değişen ekonomik ve toplumsal yapısıyla ihtiyaçlar hızla değişiyor. Bununla beraber genel olarak sivil toplumun, özelde de Sivil Toplum Kuruluşları’nın sosyal sorunlara yönelik çözümleri, örgütlenme yapıları ve çalışma biçimleri de bu değişime ayak uydurmaya çalışıyor. Çözümün önemli bir parçası olan hak temelli örgütler de bu değişimi yaşıyorlar.
İşte Sivil Toplum Çalışmaları Merkezi altındaki Birimlerden biri olan Bilgi Sosyal Kuluçka Merkezi burada devreye giriyor. Özellikle İstanbul gibi metropol bir şehirde, çok katmanlı bir değişimin bizzat öznesi olanlarla – yenilikçilik temelinde – nasıl çalışılabilir sorusuna cevap arıyoruz. Bunu birilerine bir şey “öğretmek” üzerinden değil aksine bu yeni kent temelli hareketler ile beraber çalışma anlayışı üzerine kurguladık. Bunun metodolojisini oluşturma çabamızın adı Bilgi Sosyal Kuluçka Merkezi.
Bilgi Sosyal Kuluçka Merkezi 2015 çalışma programı nedir, kaç yapı ile birlikte çalışacaksınız?
Ayrımcılık, cinsel şiddet, gençlik, mülteci hakları, engelli hakları, kent hakkı, çocuk işçiliği ve LGBTİ gibi konularda çalışan 13 hak temelli kurum ve girişim 2015 yılında Sosyal Kuluçka’nın faydalanıcıları olacak. Bu kurumlar ofis alanı desteği, süreç boyunca beraber çalışabilecekleri bir mentor, uzmanlaşmış gönüllü desteği, finansman desteği, eğitim ve atölyeler, finansman ve seyahat fonu desteği, akademik destek ve hukuki destek alacaklar.
Bu desteklerle kaynaklara ulaşım, kamuoyu yaratmak, yenilikçilik gibi konularda birbirlerinden öğreneme imkanı da bulacaklar. Buna ek olarak 4 kuruluşa danışmanlık desteği veriyoruz ki bu kuruluşlar kendi bünyelerindeki bir kapasitenin gelişmesiyle ilgili çalışmalar yapacaklar.
Tüm bunların dışında Sosyal Kuluçka Şubat ayından itibaren herkese açık atölyelerle hem sivil toplum etrafındaki kavramsal tartışmaları hem de günlük yaşamda aktivistlerin belirli konularda yeteneklerini geliştirici ve bilgilerini artırıcı faaliyetler yapacak.
(*) Bilgi Sosyal Kuluçka Merkezi'nin kurucusu ve sahibi İstanbul Bilgi Üniversitesi, ana destekçisi Açık Toplum Vakfı’dır. Merkez, İsveç İstanbul Konsolosluğu ve Friedrich Ebert Vakfı Derneği Türkiye Temsilciliği tarafından desteklenmektedir. Faaliyetlerini Sivil Toplum Çalışmaları Merkezi altında yürütmektedir.
