T24 ekonomi yazarı Barış Soyadan, Thodex isimli kripto para borsasının erişime kapatılarak kurucusunun 2 milyar dolar ile yurt dışına kaçtığı iddiası üzerine gündeme gelen kripto para borsalarını bugünkü köşesine taşıdı. Soydan,"İnternette kısa bir araştırma, kripto para borsalarını Türkiye kadar başıboş bırakan ülkenin olmadığını gösteriyor." dedi. Barış Soydan'ın " Kripto para borsalarını Türkiye kadar başı boş bırakan yok; hangi ülke nasıl düzenliyor?" başlığyla yayımlanan yazısının tamamı şöyle: “Kripto para borsası açmak bakkal açmaktan kolay; devlet kulağının üzerine yattı, bugünlerin geleceği belliydi.” Kripto para borsası Thodex’in mağdurlarının avukatı Oğuz Evren Kılıç, böyle diyor. Kripto para borsası Thodex’te yaşananlar, kullanıcıların hesaplarına erişememesi, patronun müşterilerin hesaplarındaki varlıkları satıp yurtdışına kaçması, gerçekten de Türkiye’de bakkal dükkanı açar gibi kripto para borsası açılabildiğini ve bakkal dükkanı gibi işletileblidiğini gösterdi. Kripto paralarla ilgili ne bir yasa var, ne borsaları düzenleyen resmi bir kuruluş... Thodex vurgunu patladığında Twitter’da, “Bunun sorumlusu sadece saf yatırımcılar değil aynı zamanda kripto paralara yasa çıkarmayanlar, denetimini yapmayanlar, SPK’sını kurmayanlar.. Kötü yöneticilik” diye yazmıştım, aradan geçen sürede yaşananlar bu görüşümü perçinledi. İnternette kısa bir araştırma, kripto para borsalarını Türkiye kadar başıboş bırakan ülkenin olmadığını gösteriyor. “Kripto para borsalarını düzenleyin, denetleyin” demek, “Kripto parayı yasaklayın” demek değil. İnternetin ve blok zincir teknolojisinin doğası gereği kripto paraları yasaklamak mümkün değil. Türkiye’de yasaklasanız, yatırımcısı VPN’le bağlanıp başka ülkedeki bir borsa üzerinden alım satım yapabilir. Yasaklar ya da yasağa varan sert kurallar, Türkiye’den başka ülkelere sermaye akışından başka bir sonuca yol açmaz. Ama kripto para borsalarını denetlemek mümkün. İşi ciddiyetle yapanı sahtekardan, yeterli sermayesi olanı iki masa bir kasayla bu işe girenlerden ayırmak, borsaları lisanslamak, zorunlu karşılık ayırmalarını, gerekli teknolojik koşullara uyum göstermelerini istemek atla deve değil. Başka ülkeler de zaten bunu yapıyor. Türkiye her zaman olduğu gibi geç kaldı… AMERİKA Kripto para borsaları Mali Suçlar Uygulama Ağı FINCEN’den lisans almak, kara para aklama ve terörizmin finansmanıyla ilgili kuralları uygulamak, kayıtları düzgün tutmak ve ilgili birimlere ibraz etmek zorunda. Uluslararası kripto para transferlerini yapanlar ve karşı taraftaki alıcılar konusunda bilgi verme şartı da var. AVRUPA BİRLİĞİ Uygulamalar ülkeden ülkeye değişiyor. Geçen yıl kripto para borsalarına Avrupa Birliği’nin kara para aklama direktiğine uyma zorunluluğu getirildi. ALMANYA 2020 başında kripto paralarla ilgili yasal düzenleme yapıldı. Bankacılık kanununa kripto varlıkları tanımlayan madde eklendi. Aynı yasaya eklenen maddeyle kripto para saklama hizmeti yasal olarak tanımlanmış oldu. Kripto para saklama hizmeti veren kuruluşlara (Borsalar da dahil) lisans alma yükümlülüğü getirildi. ESTONYA Kripto paralar konusunda en aktif ve bu alanı yasalarla en erken düzenleyen ülkeler arasında. Kripto para borsaları 2017’den bu yana sıkı yasal mevzuat kapsamında faaliyet gösteriyor. 2020’de bine yakın kripto para borsası ve kuruluşunun lisansı, gerekli şartlara uyum sağlamadıkları gerekçesiyle iptal edildi. Finansal Denetim İdaresi, kripto para kuruluşlarını denetliyor. İNGİLTERE 2021 başında bu yana kripto para borsaları ve yatırım şirketleri Finansal Yönetim İdaresi’nden (FCA) izin almak zorunda. FCA’nın yayınladığı kurallara göre kripto para kuruluşları kara para aklama gibi mali suçlarla ilgili kurallara da uymak zorunda. KANADA Kanada’da kripto para borsaları diğer finans sektörü şirketleriyle aynı denetim, kayıt tutma, bilgi verme koşullarına tabi. Uluslararası kripto para işlemleri konusunda bilgi vermek mecburi.