Anayasa Mahkemesi, 2000 yılında Bayrampaşa Cezaevi’ndeki mahkumların açlık grevini sonlandırmayı reddetmesinin ardından başlatılan ve ‘Hayata Dönüş‘ ismi verilen baskında yakınlarını kaybedenlere manevi tazminat ödenmesine hükmetti.
‘Hayata dönüş‘ operasyonunda hayatını kaybedenlerin yakınları Adalet Bakanlığı’na başvurarak maddi ve manevi tazminat talebinde bulunmuştu. Adalet Bakanlığı taleplere cevap vermeyince bakanlık hakkında da dava açılmış, ancak bir sonuç alınamamıştı.
Bunun üzerine, yakınlarını kaybedenler, yaşam hakkı, işkence yasağı, eşitlik ilkesi, etkili başvuru ve makul sürede yargılanma haklarının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuruda bulundu.
Yaşam hakkının usul yönünden ihlal edildiğine karar veren Anayasa Mahkemesi, makul sürede yargılanma hakkının da ihlal edildiğini kararlaştırarak, başvuruculara 20-25 bin liralık manevi tazminat ödenmesine hükmetti.
AİHM DE TÜRKİYE’Yİ MAHKUM ETMİŞTİ
AİHM, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin ‘yaşam hakkını garanti altına alan‘ 2’nci ve ‘işkence ve kötü muameleyi yasaklayan‘ 3’üncü maddelerini ihlal ettiğine karar vererek Türkiye’yi altı davacıya toplamda 54 bin avro (yaklaşık 155 bin TL) tazminat ödemeye mahkum etmişti.
NE OLMUŞTU?
Cezaevlerindeki siyasi mahkumlar, Adalet Bakanlığı’nın emriyle 2000 yılında kurulmaya başlanan F tipi cezaevlerinin ‘hücre ve tecrit anlamına geldiği’ gerekçesiyle ölüm oruçlarına başlamıştı. Aydınların da içinde bulunduğu komisyonlar, ölüm oruçlarının bitirilmesi için cezaevlerinde görüşmeler yapmış, ancak bir sonuç alınamamıştı.
19 Aralık 2000’de Bayrampaşa Cezaevi başta olmak üzere 20 cezaevinde ‘Hayata Dönüş‘ adı verilen eş zamanlı operasyonlar düzenlenmiş; düzenlenen baskınlarda ve çıkan çatışmalarda 12’si Bayrampaşa Cezaevi’nde olmak üzere 32 kişi hayatını kaybetmişti. (Diken)
