Anayasa Mahkemesi (AYM) Başkanı Zühtü Arslan, AYM Yüce Divan Salonu'nda, Anayasa Mahkemesi Anayasa Yargısı Araştırmaları Merkezi (AYAM) ile Ankara Üniversitesi iş birliğinde düzenlenen “Anayasal Bir Güvence Olarak Silahların Eşitliği İlkesi” konulu sempozyumun açılış konuşmasını yaptı.
Silahların eşitliği ilkesinin, hukuk ve ceza yargılaması ile idari yargılama hukukundaki tüm uyuşmazlıklar için geçerli olduğuna işaret eden Arslan, sözlerine şöyle devam etti:
“Bu ilke, savunmanın iddia makamı karşısında zayıf duruma düşürülmesini önlemeye yönelik olarak en fazla ceza yargılamasında karşımıza çıkmaktadır.
“Anayasa Mahkemesi kararlarında vurgulandığı üzere silahların eşitliği ilkesi, ceza yargılamasında sanığın aleyhine bir hukuki durum oluşturulmasına izin vermez. Demokratik hukuk devleti, ceza yargılamasında savunma hakkının güvenceye alınmasını gerektirmektedir.”
BAŞVURULARIN YÜZDE 73’Ü ADİL YARGILANMA HAKKINDA
Hukuk devletinin olmazsa olmazlarından birinin yargılamanın hakkaniyete uygun yapılması olduğunu belirten Arslan, AYM'ye bireysel başvurulardan büyük kısmının adil yargılanma hakkına ilişkin yapıldığını bildirdi.
AYM’ye geçen yıl 66 bin 121 başvuru yapıldığını aktaran Arslan, bu başvuruların da yüzde 73'ünden fazlasının adil yargılanma hakkına ilişkin şikayetleri kapsadığını söyledi:
“Başlangıçtan itibaren verdiğimiz toplam ihlallerin de yüzde 77'si adil yargılanma hakkına dahildir. Adil yargılanma hakkıyla ilgili bir meselemiz var. Bu meseleyi çözmek de hepimizin ortak görevi.
“Buna yönelik bizim önerimiz, Anayasa Mahkemesi'nin gerek norm denetiminde gerekse bireysel başvuruda adil yargılanma hakkına ve bu hakkın ihlaline yönelik değerlendirmelerinin idari ve yargısal makamlar tarafından dikkatli şekilde ele alınması ve çözüm yollarının bulunmasıdır.
“Adil yargılanma hakkının korunmadığı, ihlallerin önlenemediği bir ülkede hukuk devletinin tüm kurum ve kurallarıyla korunması ve işletilmesi mümkün değildir.”
“YARGI MAKAMLARI EŞİT MESAFEDE DURMALI”
Sempozyumda konuşan Ankara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Ünüvar da silahların eşitliği ilkesinin uygulanmadığı yerlerde adaletsizliklerin ortaya çıkabildiğine işaret ederek, iddia ve savunmanın birbirine simetrik iki güç olduğunu vurguladı.
Yargılama makamlarının her iki tarafa aynı mesafede durması gerektiğini ifade eden Ünüvar, silahların eşitliği ilkesinin adil yargılanma hakkının bir parçası olduğunu kaydetti.
KARARLAR: YÜZDE 62,5 ADİL YARGILANMA HAKKI İHLALİ
Anayasa Mahkemesi’nin (AYM), bireysel başvuru istatistiklerini içeren raporuna göre mahkeme, ihlal kararı verilen başvurulardan yüzde 62,5'inde adil yargılanma hakkının, yüzde 19,1'inde mülkiyet hakkının, yüzde 4,2'sinde ise ifade özgürlüğünün ihlal edildiğini belirledi.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) de Türkiye hakkında en çok "adil yargılanma hakkını ihlal" kararı verdi.
2020 yılında, Avrupa Konseyi üyesi toplam 47 ülke arasında hakkında 173 ihlal kararı verilen Rusya’nın ardından Türkiye 85 ihlal kararı ile ikinci ülke konumunda.
AİHM, 1959-2020 yılları arasında Türkiye hakkında 953 kez adil yargılanma hakkını ihlal kararı verildi.
