Afrika’nın, sınırları en garip ülkesi…
Adını, ülkenin doğusundan batısına doğru uzanan ve Atlas okyanusuna dökülen Gambia nehrinden alıyor.
Uzun süre İngiliz sömürgesi olarak kalan bu ülkenin sınırları, İngilizler tarafından, nehirde yol alan gemilerden atılan topların düştükleri yerler esas alınarak çizilmiş. Bu nedenle ince (10 – 50 KM arası) ve uzun (Yaklaşık 450 km) sınır yapısına sahip olup Afrika’nın en küçük ülkesidir.
Okyanus hariç Senegal ile çevrili bir sınırı vardır. Yer altı kaynakları olmadığından, Tarım ve ticaret ile geçinilmektedir.
Birçok sömürgeci ülkenin talanına maruz kalan, 1753 Paris antlaşması ile Birleşik Krallığa Terk edilen, Köle ticaretini yoğun biçimde yaşayan Gambia, 1967 yılında, meşrutiyet yönetimi ile bağımsızlığını kazanarak! Birleşik krallık topluluğu üyesi olmuştur.
1970 yılında yönetimini Cumhuriyet olarak değiştiren Gambia, o güne kadar Başbakan olan ve o tarihten sonra 5 kez seçilerek ülkeyi 1994 yılına kadar yöneten Sir David Dawda Kairaba tarafından yönetilmiştir.
1994 yılında gerçekleştirilen askeri darbe ile yönetimden alınan Başkanın yerine Yahya Jammeh oturmuştur.
Bugün Devlet Başkanı olan Yahya Jammeh, 1965 doğumlu olup, askeri darbeyle Devlet Başkanı olduğunda henüz 29 yaşındaydı ve teğmen rütbesindeydi!
1984 tarihinde, 19 yaşındayken, yeni oluşturulan Gambiya Ulusal Jandarması'na (Gambia National Gendarmerie - GNG) katılan Jammeh, eğitim için Amerika’ya gönderilmiş, devlet başkanının korumalığını üstlenmiş, Liberya’daki Gambia Barış gücü içerisinde görev almış, tekrar Amerika’ya ve Türkiye’ye eğitim amaçlı gitmiştir!
Jammeh, 22 Nisan 1994 Tarihinde, 29 yaşında, Teğmen rütbesiyle, içerisinde olduğu askeri polis teşkilatıyla gerçekleştirdiği, kansız askeri darbe ile ülke yönetimine el koymuş ve devlet Başkanlığı koltuğuna oturmuştu.
1998 yılına kadar Olağanüstü Hal! İlan eden Jammeh, 1996 yılında devlet Başkanlığı seçimlerine karar vermiş, kurduğu yeni partisi “Vatansever Kalkınma ve Yeniden Uyarlanma İçin İttifak” (Alliance for Patriotic Reorientation and Construction) ile girdiği seçimlerden galibiyetle ayrılmış, Devlet Başkanlığına bu sefer seçimle gelmişti!
Kendisine de başarısız askeri darbe girişimi yapılan Jammeh, 2001, 2006 ve 2011 seçimlerini de oldukça farklı oranlarla kazanarak, askeri darbe ile geldiği Devlet Başkanlığı görevini, 22 yıl, kesintisiz olarak günümüze kadar yürütmüştür.
Jammeh, Aralık 2015 tarihinde yapmış olduğu bir açıklamayla, bundan sonra Gambia Cumhuriyetinin İslam Cumhuriyeti olduğunu ilan etmişti.
Gambia ve Devlet Başkanı Yahya Jammeh’in yazımıza konuk olmasının nedeni, 1 Aralık 2016 yılında Gambia’da yapılan Devlet Başkanlığı seçimleridir.
Bir kez daha Devlet Başkanlığına aday olan Yahya Jammeh. 2016 seçimlerini, muhalefet olan siyasi partilerin ortak adayı Adama Barrow karşısında kaybetmişti.
Her ne kadar seçim sonrası yenilgiyi kabul etse de daha sonra sonuçları kabul etmediğini, yüksek yargıda dava açacağını, dava sonuçlanana kadar da görevini bırakmayacağını açıkladı.
Görevi bırakmak istemeyen ve seçimleri mahkemeye taşıyan Yahya Jammeh, seçimin galibi Adama Barrow’un, Devlet Başkanlığı görevini 19 Ocak’ta devralacağını açıklamasının ardından OHAL ilan etti ve bunu Mecliste onaylattı!
Yahya Jammeh Devlet Başkanı.
Devlet Başkanı olarak birçok yetkisinin yanında, 90 günlük Olağan Üstü Hal ilan etme yetkisi de var!
O da bu yetkisini kullandı!
Seçim sonuçları için açtığı davanın sonuçlanmasına kadar Devlet Başkanlığı görevini bırakmayacağını da açıkladı.
Bu yetki Anayasalarında kendisine verilmiş!
Anayasal yetkisini kullandığından dolayı, ilan etmiş olduğu Olağanüstü Hal ilanının yasa dışı bir durumu yok!
Gerek muhalefet partileri ve seçimin galibi Adama Barrow’un itirazları, gerekse de Batı Afrika Ekonomik Topluluğunun, görevi bırakmaması halinde askeri müdahale yapılabileceği ikazlarına rağmen, Jammeh Anayasal hak ve yetkilerini kullanmakta ısrarlı!
Devlet Başkanı Jammeh, Olağanüstü Hal uygulamaları devam ederken, temel hak ve özgürlüklerin korunacağını vurguladı!
Öte yandan, Afrika Birliği Güvenlik ve Barış Konseyi, 19 Ocak'tan itibaren Jammeh'i meşru bir devlet başkanı olarak tanımayacağını duyurmuş olmasına rağmen, bu kararın, Devlet Başkanı Yahya Jammeh’i çok ilgilendirdiğini söyleyemeyiz!
Bu olay bizim için oldukça önemli ve güncel bir örnek.
Anayasa ile verilen yetkilerin, kişilerce nasıl kullanılma ihtimali olduğunun çok açık göstergesi olarak karşımıza çıktı.
Hem de tam zamanında!
Verilen yetkiler denetlenemiyorsa, kişi, o yetkileri kullanır ve kullandığı için de suç oluşmaz!
Anayasa iyi yazılmalı!
Çok iyi düşünülerek!
_______________________________
* Gambia Devlet Başkanı Yahya Jammeh’in 12.12.2015 tarihli konuşmasından
