Kemal Ural/ Demokrat Haber

 2014’te Irak Mücahitler şurasının Irak İslam Devleti’ni kurması ile başlayan ve 2015’te Suriye’ye sıçrayan oradan tüm dünyaya yayılan İŞİD Orta Doğuda hızla güç kaybederken yeni bölgelere hızla etki alanı oluşturuyor.

IŞİD siyasi ve askeri boşluk bulunan bölgelerde güçlenmeye ve hilafet ve emirlikler ilan etmeye devam ediyor.

Bu bölgelerden en elverişli olanı uzun süredir politik ve siyasi birliği Amerikan emperyalizmi tarafından dağıtılan Afganistan.

Teorik olarak ciddi bir selefi nüfusu bulunan Afganistan ve Pakistan bölgesinde İslam Devleti Horasan Eyaleti ismi ile faaliyet yürüten örgüt sadece bu bölgede değil Tacikistan, Özbekistan, Kırgızistan, Doğu Türkistan, Keşmir ve Hindistan’da savaşçı toplamaya devam ediyor.

2021 de ABD’nin Afganistan’ı terk etmesi ile başlayan ve Taliban’ın Afganistan İslam Emirliğini kurması ile devam eden yeni süreçte İslam Devleti Horasan Eyaleti (İSKP) 2014-15 döneminde temellerini attığı militan gücünü Taliban küskünleri ve eski Afgan ordu güçlerinin katılımı ile güçlendirdi.

Peştun milliyetçisi Taliban’a karşı Afganistan’da ki Özbek, Tacik nüfusunda destekçi bulan İSKP yeni dönemde hem Afganistan hem Pakistan hem de Orta Asya’da güçlenmeye kanlı eylemlerini artırmaya başladı.

İSKP’NİN HORASAN’DA TEMELLERİ

Eylül 2014’te İŞİD’e bağlı temsilciler hem Taliban hem de Tehrik-i Taliban Pakistan(TTP) ile görüşmek süre gelen tartışmalara çözüm bulmak için Pakistan’a gitti.

İŞİD lideri Ebubekir el-Bağdadi’ye biat istemek üzere ve Afgan cihadı üzerine konuşmaya giden temsilciler yanlarında Peştun ve Dari dillerinde yazılan broşürler ve örgüte ait bayraklar sembolleri bölgede dağıtmaya başladılar.

Hem Taliban hem de TTP’nin İŞİD’e mesafeli olan tutumları üzerine İŞİD bölgede faaliyet yürüten yerel cihatçı örgütler ile görüşmeye başladı. Ekim 2014’te Irak’a gelen eski Taliban komutanı Abdul Rauf Khadim İŞİD ile görüşmelere başladı.

Afganistan’a dönen Khadim ve orada İŞİD’e biat eden  6 TTP komutanı Helmand ve Farah eyaletlerinde askere alım çalışmalarına başladı.

İSKP’nin Pakistan yapılanması Peşaver ve Hangu ilçelerinde bir grup TTP üyesinin biatını aldı. Ocak 2015’te örgüt kendini ilan etti emir olarak Hafız Sait Han’ı belirleyen örgüt Afganistan’da Logar ve Kunar şehirleri, Pakistan’dan Lakki Marwat’a ki cihatçı yapıların kendine katıldığını duyurdu.

Örgütün sözcülüğünü yürüten ve örgütün asıl ismi olan Shahidullah Shahid  Orta Asya ve Doğu Türkistan’dan destekçi toplamaya başladı.

Taliban’a küskün olan eski Taliban saha komutanları da birer birer İŞİD’e biat etti.

 GÜÇLENİŞ VE ÇATIŞMALAR DÖNEMİ

 26 Ocak 2015'te, IŞİD'in resmi sözcüsü Ebu Muhammed el-Adnani , daha önceki bağlılık taahhüdünü kabul ettiği ve IŞİD'in hilafetinin genişletilmesini ilan eden bir sesli bildiri yayınladı. Afganistan ve Pakistan. Hafız Khan Saeed, yerel lideri veya (Vali) olarak atandı.  Abdul Rauf, Khan'ın yardımcısı olarak seçildi ve birkaç hafta sonra Afganistan'da bir ABD insansız hava aracı saldırısında öldürüldü. 

 Taliban’dan İSKP katılımlar çok hızlı artmaya başlayınca ve özellikle Güney Asya’dan örgüte katılmak için Afganistan’a gelenlere sinirlenen Taliban lideri Akhtar Mansour, Ebubekir el-Bağdadi’ye hitafen bir mektup yazdı.

Mektupta Afganistan'daki asker alımının durdurulmasını istedi ve Afganistan'daki savaşın Taliban liderliği altında olması gerektiğini savundu. İSKP bu talebi çok sert bir dille reddetti.

Bunun üzerine Taliban ve İSKP arasında Nangahar kentinde aylar süren çatışmalar başladı. İSKP kentin belirli alanlarından Taliban’ı çıkartı. Bu İSKP’nin ilk toprak kazanımı idi.

Çok kısa süre içinde Helmand ve Farah şehirlerinde yayılan örgüt. 2015 te Afganistan’da Peştun ve Dari dillerinde yayın yapan bir radyo kurdu. Ağustos 2015 te İSKP’ye biat eden Özbekistan İslami Hareketi (İMU) ile güçlenmeye başladı. Özbek nüfusun yoğun yaşadığı Zabul eyaletinde IMU güçleri ile Taliban arasında çok ciddi çatışmalar yaşandı.

2015’in sonlarında Farah kentinde Taliban’a bağlı güçler ISKP’yi kentten çıkarmayı başardı.  2016 yılında Pakistan’da çok güç kaybeden örgüt ABD saldırıları ile Afganistan’da gerilemeye başladı. Nangahar’dan itilen ISKP örgütün merkezi ve kalesi durumda ki Achin’e kadar geri çekildi.

Nisan 2016 da örgütten bir çok kişi ayrılıp Taliban’a biat ettiğini açıkladı. ISKP 2017 de bir çok intihar eylemi gerçekleştirdi. Şii camilerine yönelik pek çok kanlı saldırı ve polis okuluna yönelik saldırılarında binlerce sivil öldü. 2017 de örgüt Keşmir grubunu ilan etti. Keşmir’de ki yerel cihatçı yapılardan biat istedi ama dilediği gibi olmadı. 2018 yılında Hindistan grubunu ilan eden örgüt Hindistan’da bir dizi eyleme imza attı.

 2020 yılı örgüt için tekrar toparlanmaya başlama yılı oldu. Bir çok emirini kaybeden örgüt 2020 yılının Nisan ayında yeni lider olarak Shahab al-Muhajir’i emir olarak seçti. Örgüt tekrar taban ve destekçi kazanmaya başladı. 2020 kasım ayında Kabil Üniversitesine intihar saldırısı yapan örgüt 32 öğrencinin ölümüne sebep oldu. 2021 yılında İran’nın Belücistan eyaletinde örgütlenen İSKP Şiilere yönelik bir çok kanlı eylem yaptı. 2021 yılında ABD’nin Afganistan’dan çekilmesi ile başlayan ve Taliban’ın iktidarı ele geçirmesi ile birlikte örgüte katılımlar hızla artıyor.

GÜNÜMÜZDE Kİ TEHLİKE

 ABD çekilmesi sonrası Peştun milliyetçiliğine kayan Taliban Afganistan’da ki Tacik ve Özbek nüfustan tepki toplamaya başladı. İSKP’nin daha az milli meselelere yönelmesi daha çok dini meseleler ile uğraşması nedeni ile ciddi katılma tanık oldu. Ayrıca Taliban içinde küresel cihat isteyen bazı komutanlarda Taliban’ın ABD ve Rusya ile diplomasi kurması nedeni ile İSKP’ye katılmaya ve biat etmeye başladı.  Özbekistan’da başlayan siyasi kriz ISKP’nin o bölgede etki kazanmasına sebeplerden biri. Hali hazırda Orta Asya’da yoğun propaganda yapan örgüt. Afganistan hariç Özbekistan ve Tacikistan’da güçlü taban oluşturmaya başladı.