Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü'nün (UNESCO), "Tehlike Altındaki Diller Dünya Atlası" yenilendi. Daha önce 1996 ve 2001 yıllarında yayınlanan atlasın Mart 2013 versiyonunda, dünyanın dört bir yanından 2 bin 500'den fazla dil yer alıyor. Bu dillerden 18'i Türkiye'de.

ZAZACA GÜVENSİZ KATEGORİSİNDE

Özellikle Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu'da konuşulan Zazaca yaklaşık 5 milyon insan tarafından konuşuluyor. Dil, Irak ve İran'da da yoğun kullanılıyor. UNESCO atlasında Türkiye'de yaklaşık 2 milyon kişi tarafından konuşulduğu belirtilen Zazaca, "güvensiz" kategorisinde değerlendiriliyor.

LAZCA AÇIK TEHLİKE ALTINDA

Türkiye'nin Doğu Karadeniz kıyı şeridinde Rize'den başlayarak Batum'a kadar olan bölgede Laz halkı tarafından konuşulan Lazca "açıkça tehlikede" diller arasında. Rize'nin Pazar, Ardeşen, Çamlıhemşin ve Fındıklı ilçelerinde, Artvin'in Arhavi, Hopa, Borçka ve Sarp ilçelerinde ve kısmen, Laz göçmenlerin yoğunlaştığı Sakarya, Kocaeli ve Bolu'nun bazı yerlerinde yaklaşık 250 bin kişi tarafından kullanılıyor. Türkiye haricinde Gürcistan'da da konuşulan dil, göçler nedeniyle Almanya’da da yaşıyor.

HEMŞİNCE

Genellikle Lazca'yla bir tutulan ama aslında tamamen farklı bir dil olan Hemşince de UNESCO'ya göre açıkça tehlikede. Batı Ermenice'nin bir lehçesi ve Artvin'in Hopa ilçesinde yaşayan, tarihe "Müslümanlaşan Ermeniler" olarak geçen Hemşinliler tarafından kullanılıyor. Bugün yaklaşık 44 bin kişi tarafından bilinen dil, Türkiye haricinde Ermenistan, Gürcistan ve Rusya'da da yaşıyor.

LADİNO

RAKAMLARLA DÜNYA DİLLERİ

2 bin 400 dil tehlike altında. Dünya; son üç kuşakta, kısıtlı sayıda konuşulan dillerin son temsilcilerinin ölmesiyle 200 lisanı yitirdi.

Gezegendeki toplam 6 bin dilin 538'i "son derece", 502'si "ciddi anlamda", 602'si "açıkça" tehlike altında. 607 dil ise "güvensiz" durumda.

199 dili 10'dan az insan konuşuyor. 178 dilse, 10 ile 50 kişi kullanıyor.

Dil açısından en zengin ülke, 800 lisanın bulunduğu Papua Yeni Gine. Ülkede 88 dil tehlike altında.

Dillerin yüzde 96'sı dünya nüfusunun yalnızca yüzde 4'ü tarafından konuşuluyor." (ETHA)