Mardin’in Midyat İlçesi'nde Mıhallemi Medeniyetler Arası Diyalog Derneği Başkanı Mehmet Ali Aslan, İmam Hatip Ortaokulu öğrencisi oğlu 10 yaşındaki Ali İmran Aslan'ın seçmeli olarak Mıhellemice dersi alması için başvuru yaptı. Talebin 10'u bulması halinde öğrencilerin bu dersi alabilecekleri belirtildi.
Mıhallemice dilinde eğitim almak için Mıhallemiler, Milli Eğitim Bakanlığı'nın Yaşayan Diller ve Lehçeler Programı kapsamında kendi çocuklarının da ana dillerini öğrenmeleri için harekete geçtiler. Midyat Anadolu İmam Hatip Lisesi bünyesinde açılan İmam Hatip Ortaokulu 5'inci sınıfına oğlu Ali İmran Aslan'ın kaydını yaptıran Mıhallemi Medeniyetler Arası Diyalog Derneği Başkanı Mehmet Ali Aslan, okul yönetimine verdiği dilekçe ile çocuğunun ana dili olan Mıhallemice dili dersini alması talebinde bulundu. Aslan, 4 bin 500 yıldır Akad İmparatorluğu'ndan aldıkları ve bugüne kadar korudukları Mıhallemice dil emanetini Türkiye Cumhuriyeti'ne emanet ettiklerini söyledi.
Ana dillerin eğitimde yer bulması ve bu mukaddes mirasın gelecek nesillere aktarılması için hayata geçirilen bu gecikmiş uygulamayı bir devrim olarak niteleyen Aslan, bir sonraki adımda tüm eğitim sürecinin ana dilde yapılması temennisinde bulunarak hayatın her alanında kişinin anadili ile hizmet alma ve hizmet verme hakkının olması gerektiğine işaret etti. Türkiye'de yaşayan farklı dilleri ve lehçeleri konuşan tüm insanların bu imkandan faydalanması gerektiğini kaydeden Aslan, "Ülkemizdeki çok dillilik ve çok kültürlülükten kaynaklı zengin miras, bu sayede korunacak ve geliştirilerek, ileriki nesillere aktarılacak" dedi.
ÖĞRENMEK VE KONUŞMAK İSTİYORUM
Seçmeli olarak Mıhallemice eğitimi almak için başvuru yapan Ali İmran Aslan da, büyükannesinin anlattığı masalları ve söylediği türküleri anlamak için Mıhallemice'yi öğrenecek olmasının heyecanını yaşadığını söyledi. Aslan, "Büyük annemin anlattığı masalları ve söylediği türküleri anlamak, anlatmak ve mahalledeki arkadaşlarımla daha iyi bir iletişim kurmak için, annem ve babamın konuştuğu dili öğrenmek ve de konuşmak istiyorum" dedi.
ÇOK DİLLİLİĞİN ZEKA ÜZERİNDE POZİTİF ETKİSİ VAR
ABD ve İngiltere gibi sosyal bilimlerde gelişmiş ülkelerde yapılan araştırmalara göre birden fazla dil bilen çocuğun, daha az dil bilen çocuğa göre hem sosyal açıdan hem de akademik düzey açısından daha başarılı olduğunun tespit edildiğini belirten Aslan "Çocukların dilsel, ruhsal, sosyal ve akademik başarı açıdan daha ileri bir düzeyi yakalayabilmesi için, Türkiye’de sadece bir dil konuşan çocuklara Türkiye'de konuşulan herhangi bir ikinci dili öğrenme mecburiyeti getirilmesi gerektiğini savundu.
MIHALLEMİCEYİ SEÇTİLER
Mıhallemi derneğinin Mıhallemilerin her türlü yasal ve meşru hakkı için uğraş ve çaba verdiğini hatırlatan Aslan: "Mıhallemi dernek üyelerinin tümü, akraba ve komşularının çoğu ise çocukları ile beraber Mıhallemice dersini seçti. Midyat şehir merkezi, belde ve köylerinde Mıhallemice seçmeli dersine başvurunun 1000'in üstünde olacağını tahmin eden Aslan "Umarım Mıhallemilerin anadillerini öğrenme ihtiyacı talebi Milli Eğitim tarafından karşılanır" dedi.
MIHALLEMİ DERNEĞİ MIHALLEMİCE DERS KİTABINI HAZIRLAYABİLİR
Mıhallemi derneği olarak Mıhallemice ile ilgili verilecek eğitim için ders kitabını hazırlayabileceklerini kaydeden M.Ali Aslan, resmi makamlardan talep olması halinde dernek üyeleri, akademisyenlerin ve dil bilimcilerin ortak çalışması sonucu kısa sürede ders kitabı çalışmasını bitireceklerini ve yarı yıl tatiline yetiştirebileceklerini dile getirdi. Yıllar öncesinden Mıhallemi dili / lehçesi üzerine çalışmaları olduğunu ve hala sürdüğünü belirten Mıhallemi Derneği başkanı Aslan: "3 bini bulan Mıhallemice Atasözleri, deyimleri, bilmeceleri, çalışması, 20 bini bulan açıklamalı Mıhallemice -Türkçe sözlük çalışmam, 2 bin kelimeyi bulan Mıhallemice -Süryanice -Kürtçe- ve Türkçe ortak kelimeler sözlüğü çalışmam ve yine 4 dilde (Mıhallemice -Süryanice-Kürtçe -Türkçe) eski eşyalar kitap çalışmam var" dedi.
ÖĞRETMEN TALEBİ KARŞILANABİLİR
Mıhallemi derneğini Mıhallemice dil eğitimi içi öğretmen ihtiyacını da karşılayabileceğini ifade eden Aslan, "Resmi makamlardan talep gelmesi halinde yurt içi ve yurt dışında yaşayan Mıhallemiceyi bilen öğretmenlerden ve bu konuda eğitim ve formasyon alan üniversite mezunlarından öğretmen ihtiyacını karşılayabileceklerini" savundu.
MARDİN ARTUKLU ÜNİVERSİTESİ MIHALLEMİCE BÖLÜM AÇMALIDIR
Mardin Artuklu üniversitesinin bir an önce Mıhallemice bölümünü açmak için çalışmalara başlaması gerektiğini söyleyen Aslan "Artuklu Üniversitesi Mıhallemilerin yaşadığı coğrafyada kurulmuş, ve üniversitenin Yaşayan Diller Enstitüsü var, bu enstitüde Kürtçe, Zazaca , Süryanice var ama Mıhallemice yok, çok tuhaf. Mardin’de yerli Zaza halkı olmadığı halde Zazaca eğitim verildiğini, yerli Mıhallemi halkı olduğu halde Mıhallemice eğitim verilmediğini, bu durumun çok tezat ve tuhaf olduğunu söyleyen Aslan , sadece yemekli ve eğlenceli gecelerde bir araya gelme ihtiyacı hisseden bir kısım STK'ları bu konuda inisiyatif almaya davet etti.
MIHELLEMİLER
Mıhellemiler, Midyat ve çevresinde Turabdin olarak anılan bölgede yaşayan halk topluluğudur. Mıhellemi olarak anılan halk topluluğu gündelik yaşamlarında semitik bir dil ailesine mensup Arapçanın kıltu (Qultu) lehçesini konuşan inanç bakımından çoğunluk Sünni İslam ve Şafii mezhebindendirler. Ayrıca Hristiyan ve Musevi Mıhellemiler de bulunmaktadır.
Nüfuslarının büyük bir bölümü Turabdin ve çevresinde olduğu Mıhellemiler hakkında ileri sürülen görüşlerden birisi Mıhellemilerin Beni Rebia'ya (büyük bir Arap kabilesi) bağlı kabilelerden oluştuğu görüşüdür. Bir başka görüşe göre ise Mıhellemiler, Aramilerin bir kolu olup M.Ö. 1050 yıllarında Hititlerin gücünün zayıflamasıyla Arabistan çöllerinden Anadolu'ya gelmiştir.
Sami ırkından geldikleri bilenen bu halkla ilgili 1'inci Tiglat Plaser'in yazıtında Ahlami Armaye diye söz edilmektedir. Varolan görüşlerden bir tanesi ise Mıhellemilerin Tunus ve Cezayir'den Anadolu'ya göç eden Beni-hilal kabilesine mensup Araplardan müteşekkil olduğu.
Bunun yanında Mıhellemi kelimesinin 15'inci yüzyılda adı geçen bir Kürt aşireti olan Maklemite'den kaynaklandığı dolayısıyla bu topluluğun aslında Kürt olduğu iddia edilmiştir. Aynı şekilde kimi Süryani kaynaklarınca bu topluluğun aslının Süryani ve Hristiyan olup 1600'lü yıllarda Müslümanlaştığına değinilmişse de 1525 yılındaki Osmanlı belgelerinde kendilerinden Müslüman mahalmi cemaati diye söz edilmektedir.
Mıhellemileri kültür ve yaşam tarzı olarak diğer komşu halklardan ayıran fazla olgu olmadığı ve sadece dil konusunda bir farklılık olduğu görülmektedir. Mıhellemilerin çoğu Türkçe ve Kürtçe'yi iyi konuşurlar, buna ek olarak da bir istisna olarak Hapsınas (Mercimekli) köyü Süryaniceyi çok akıcı konuşabilmektedir. Kırsal kesimdeki Mıhellemiler Süryani ve Kürt komşularıyla aynı ekonomik etkinlikleri paylaşırken şehir merkezindekiler ise küçük ve esnaflık ve ticaretle birlikte yoğun olarak resmi devlet işlerinde çalışmaktadırlar. Geniş aile yapısının ve akrabalık kurumunun yaygın olduğu Mıhellemiler de akraba ve grup içi evlilik tercih edilmekle beraber diğer Müslüman komşu halklarla evlilik ilişkileri ve diğer kan dışı akrabalıklar kurmaktadırlar. (M.Sait Başaran-İLKHA)
