1971 yılında farklı ülkelerden Romanlarla Londra'da yapılan Dünya Roman Kongresi'nin başlangıç günü olan 8 Nisan günü, 1990 yılından bugüne Dünya Romanlar Günü olarak kabul edildi. Roman Marşı olarak ise II. Dünya Savaşındaki Roman Soykırımına yakılan ağıt olan 'Gelem Gelem' şarkısı kabul edildi.
Ionel Rotaru 1959 yılında Romanya’dan Fransa’ya göç etmiş bir Romandı. (Romanya ile Romanların bir ilişkisi olmadığını, Romanya halkının Rumen olduğunu, ama Romanya’da da Rumen olmayan Romanlar olduğunu hatırlatalım.) Kendisiyle birlikte farklı Roman gruplarından gelenlerle birlikte, Dünya Çingene Komitesi’ni kurdu. Bu komite 1972 yılında 22 ülkeden 23 üye örgüt ile çeşitli devletlerdeki Roman örgütleri için bir şemsiye gibi davranıyordu. Komite Avrupa Konseyi Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü UNESCO’yu tanımaya ve ulaşmaya çalıştı. 1968 yılında, 15. yüzyıldan bu yana zülüm edilmiş bir millet olarak Romanların tanınması için Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu’na (UNCHR) dilekçe verdi.
8 Nisan 1971 tarihinde komite farklı ülkelerden gelen Romanlarla Londra’da bir araya gelerek kendi idealleri doğrultusunda ayrımcılıkla mücadelede işbirliği teşvik edilen ilk Dünya Roman Kongresi toplandı. 14 ülkeden gelen delegelerin katılımıyla yapılan kongrede, Uluslararası Çingene Komitesi adının içinde geçen Çingene sözcüğünün aşağılayıcı bir çağrışım olduğunu düşünerek Çingene sözcüğü yerine Roman sözcüğü kullanılarak Uluslararası Roman Komitesi adını aldı.
Zarko Jovanoviç tarafından 1969 yılında yazılan ’Gelem Gelem’ şarkısı, Londra’da 8 Nisan 1971`de yapılan 1. Dünya Roman Kongresinde Roman Marşı olarak kabul edildi.
1978 yılında 2. Dünya Roman Kongresi 26 ülkeyi temsilen katılanlarla 60 delege ve ek gözlemciyle gerçekleşti.
3. ve 4. Dünya Roman Kongreleri 1981 ve 1990 yılında farklı ülkeden gelen 250 - 300 delege ile yapıldı. 1990 yılında yapılan Kongre, Arnavutluk, Bulgaristan ve birçok Sovyet Cumhuriyetlerinden Romanların katılımı ile ilk defa Doğu Avrupa’da yapıldı. (Komiteto Lumniako Romano) Dünya Roman Komitesi Başkanlığı’na Vanko Rouda seçildi.
1990 yılında yapılan kongrede 8 Nisan tarihinin Dünya Romanlar Günü olarak kutlanması kararlaştırıldı. 8 Nisan tarihinin seçilmesinin sebebi ise 1971 yılında Londra'da yapılan Uluslararası Çingene Kongresi'nin başladığı gün olmasıydı.
2011, Roman Konseyi’nin 40. ve AB Roman Platformunun kuruluşunun da 5. yıl dönümüne denk geliyor.
8 Nisan Dünya Romanlar Günü birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de çeşitli etkinliklerle kutlanıyor.
Romanlar da artık kimlik ve kültür taleplerini, ekonomik, sosyal taleplerini daha örgütlü bir şekilde dile getiriyorlar.
Biz de tüm Romanların gününü kutluyor, “İlle de Roman olsun” diyoruz…
Roman Marşı
2. Dünya savaşında yaşanan Roman Soykırımı üzerine Gelem Gelem adıyla yazılan ve 1971 yılında Roman Marşı olarak kabul edilen ağıt:
Gelem Gelem
Yürüdüm yürüdüm uzun yollar boyu,
Şanslı Romanlarla tanıştım.
Ey Romanlar!
Siz nereden geliyorsunuz?
Yüklerle ve aç çocuklarla
Ey Romanlar, ey çocuklar.
Benim de büyük bir ailem vardı,
Kara kötülük öldürdü onları.
Şimdi Romanların dirilme zamanı
Küçük çocukların karşısında.
Ey romanlar, ey çocuklar.
Aç tanrım, siyah kapılarını,
Ben gözleyim, nerede insanların?
Beraber yürüyeceğiz geniş yollarda,
Yürüyeceğim şanslı Romanlarla.
Ey romanlar, ey çocuklar.
Şimdi ayağa kalkma zamanıdır
Gelin benimle dünya Romanları
Romanların açıldığı yerlere
Ey Romanlar, ey çocuklar.
Yarko Yovanoviç
Çeviren: Ramadan Güldür
Kaynak: Yurtsuz.net
