Son araştırmalar bitkilerin birbirlerini, çıkardıkları seslerden “tanıyabildiğini”, bu durumun büyümelerini yönlendirdiğini gösteriyor.
Western Australia Üniversitesi’nden Doç. Dr. Michael Renton ve Dr. Monica Gagliano’nun yeni araştırması gerçekten şaşırtıcı. Mayıs ayında BMC Ecology’de yayımlanan çalışmalarına göre tohumlar, yakınlarındaki bitkileri çıkardıkları seslerden tanıyor ve duruma göre farklı şekilde büyüyor!
Bu araştırmadan önce biraz Gagliano’nun sonuçları 2012 yılında yayımlanan çalışmalarından bahsedelim. Gagliano ve meslektaşları, mısır fidanlarının köklerinin frekansı 220 hertz olan sesler çıkardığını keşfetti; 220 hertz teorik olarak duyabileceğimiz bir frekans, ancak kökler toprağın altında olduğu için muhtemelen bu sesleri duyamayacağımızı söylüyor Gagliano. İşin hayret verici bir yanı daha var: Suya konulan mısır fidelerinin kökleri, kendi çıkardıkları seslerle aynı frekanstaki seslere maruz bırakıldığında, sesin geldiği yöne doğru döndü. “Normalde o gelişim aşamasında olan kökler, yerçekiminin etkisiyle aşağı doğru büyürdü, değişerek sesin kaynağına doğru dönmeleri çok ilginç” diyor Gagliano.
Dr. Monica Gagliano ve ekibi, yine sonuçları 2012 yılında yayımlanan deneylerinde de rezene bitkisi ve biber tohumları kullandı. Rezenenin havaya saldığı kimyasalların, çevresindeki bitkilerin gelişimini yavaşlattığı biliniyor. Bilim insanları bunu biliyor ama görünüşe göre biber tohumları da bunu “biliyor”! Rezene bitkisinin yakınında yetiştirilen biber tohumlarında büyüme hızı beklendiği gibi yavaştı. Ancak rezene bitkileri, saldıkları büyümeyi yavaşlatıcı kimyasalların tohumlara ulaşmasını engelleyecek kutulara konulduğunda ilginç bir şey oldu. Biber tohumları normalden çok daha hızlı büyüdü. Araştırmacılar tohumların, ses sinyallerinden dolayı rezenenin varlığını algılayabileceği ve tohumların çok hızlı büyüyerek rezeneden gelebilecek muhtemel zarardan korunduğu sonucuna vardı.
Sonuçları mayıs ayında yayımlanan Dr. Monica Gagliano’nun yeni araştırmasında ise fesleğen bitkisi ve biber tohumları kullanıldı. Bilim insanları, fesleğenlerin yakınında yetiştirilen biber tohumlarında çimlenme oranının, “yalnız” tohumlardaki çimlenme oranından daha yüksek olduğunu belirledi. Daha sonra fesleğenleri siyah plastikle kaplayarak kimyasal sinyalleri ve ışık sinyallerini engelledi. Sonuç mu? Fesleğen bitkilerinin yakınındaki tohumlar yine daha iyi gelişti!
Kanada’nın McMaster Üniversitesi’nden Dr. Susan Dudley’in araştırmaları, aynı bitkinin tohumlarından yetişen bitkilerin birbirlerini ayırt edip, birbirlerine yardım ettiğini göstermişti. Akraba kumsal bitkileri aynı saksıda yetiştirildiklerinde fazla kök salmayıp bir anlamda topraktaki mineral ve suyu paylaşıyor. Öne sürülen bir teoriye göre, bitkiler akrabalarını köklerinden salınan kimyasallardan tanıyor. Ancak bu kimyasalların neler olduğu ve bitkilerin bunları nasıl tespit ettiği bilinmiyor. Bitkiler akrabalarını da seslerinden “tanıyor” olabilir mi?
Avustralya ABC radyosuna konuşan Gagliano, bitkilerin müziğe tepki verdiğini; tepkilerinin, bestelerin içindeki belirli frekanslara olabileceğini söyledi. Michigan Eyalet Üniversitesi’nden bitki biyoloğu Prof. Frank Telewski de, son birkaç yıl içinde Çin’deki araştırmacıların, belirli frekanstaki seslerle bitki verimliliğini artırabildiklerini gösterdiğini söylüyor. Başka araştırma gruplarının farklı frekans ve şiddetteki seslerin gen ifadesine etkisini incelediklerini ve akustik titreşimlerin bitkilerde metabolik süreçleri değiştirdiğini tespit ettiklerini belirtiliyor.
ATLAS 2013 TEMMUZ SAYI / 244
Yazı: SELCEN PİRGE
