Osmanlı’nın Ermeni asıllı iş adamlarından Calouste Sarkis Gülbenkian’ın Lizbon’da kurduğu Gülbenkian Müzesi, ekim ayında aralarında Osmanlı eserlerinin de olduğu pek çok objenin yer alacağı bir sergiye ev sahipliği yapacak.

25 Ekim’de açılıp 26 Ocak’a kadar görülebilecek “The Splendour of Cities: The Route of the Tile” başlıklı sergide Calouste Sarkis Gülbenkian Vakfı’na ait olan İznik çinilerinden oluşan bir koleksiyon ziyaretçilerle buluşacak.

Sergide ayrıca, Mısır’a ait antik eserlerin yanı sıra Asya’dan, Batı Avrupa’dan ve Kuzey Afrika’dan eserler de yer alacak. Sergi genel olarak, binaların yüzeylerini kaplayan seramik işçiliğine odaklanacak. (Milliyet)

KALUST SARKİS GÜLBENKYAN KİMDİR? (Vikipedi)

Kalust Sarkis Gülbenkyan, uluslararası petrol sanayiinin doğmasında ve gelişmesinde önemli rol oynamış ve bu arada uluslararası siyasi ilişkilerde de etkili olmuş Ermeni asıllı Osmanlı Devleti vatandaşı bir işadamıdır. 29 Mart 1869'da Üsküdar'da doğmuş, 20 Temmuz 1955'de hayatının son yıllarını geçirdiği Lizbon'da ölmüştür.

Gülbenkyan ilköğrenimini Kadıköy'de Aramyan-Uncuyan okulunda yapmış, sonradan Saint Joseph Fransız Lisesi'ne geçmiştir. Avrupa'da sürdürdüğü öğreniminin ilk durağında Marsilya'da bir süre kalarak Fransızca'sını geliştirmiş, daha sonra Londra'nın ünlü King's College üniversitesinde jeoloji mühendisliği diplomasını almıştır.

1891'de 22 yaşındayken Kafkasya gezisine çıkmış, özellikle Bakü petrol yatakları, onu petrolün geleceğin yakıtı olacağı konusunda ikna etmiştir. Gezi hatıralarını kitap olarak yayınlamış, ayrıca ünlü şarkiyatçılık dergisi Revue des Deux Mondes için iki makale yazmıştır. Bu makalelerinin Osmanlı Devleti'nin ilgisini çekmesi üzerine, özellikle Osmanlı İmparatorluğu'nun petrol kaynaklarını ve özellikle de Mezopotamya'daki petrol rezervlerini ele alan bir raporu padişah II. Abdülhamit'e sunulmak üzere hazırlamıştır.

Bir sonraki aşamada Gülbenkyan, o dönemde Hollanda sömürgesi olan Endonezya'da keşfedilmiş petrol kaynağını değerlendirmek için kurulmuş Hollandalı Shell şirketinin, bir İngiliz-Hollanda ortaklığı haline getirilmesiyle doğan günümüzün petrol devi Royal Dutch Shell'in kuruluşunda yer alarak petrol sektörüne doğrudan girmiştir.

1930'lu yıllardan itibaren hayatının sonuna kadar ilgisini sanat koleksiyonculuğu üzerinde yoğunlaştırmıştır. Önceleri Paris'te topladığı koleksiyonunu daha sonra güvenlik mülahazalarıyla kısmen Londra'ya aktarmış, aktardığı parçalardan bazılarını sonradan British Museum ve National Gallery'ye bağışlamıştır. 1942'de II. Dünya Savaşı'nın ortasında tarafsız Portekiz'e yerleşme kararı alan Gülbenkyan hayatının kalan kısmını burada geçirmiş ve 6000 parçalık paha biçilmez koleksiyonunun tamamını tek bir çatı altında toplamaya dönük çalışmalar üzerinde yoğunlaşmıştır.

Lizbon merkezli olarak faaliyetlerini uluslararası ölçekte halen sürdüren ve dünyanın en büyük vakıflarından biri olan Kalust Gülbenkyan Vakfı'nı kurmuş, müze hayali ise ölümünden sonra gerçekleşmiştir. Ermeni diyasporasına ve Kudüs'teki Ermeni Patrikliği’ne yaptığı yardımlarla da tanınmaktadır. Londra'da St. Sarkis Ermeni Kilisesi'ni inşa ettirmiş, 1930'da Bogos Nubar Paşa'nın ölümüyle 2 yıllığına General Union of Armenian Welfare (Genel Ermeni Yardımlaşma Birliği)'nin başkanlığını yapmıştır.