CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu, vicdani ret ile ilgili çalışma yaptıklarını, kanun tekliflerini TBMM Başkanlığına sunacaklarını bildirdi.
Tanrıkulu, TBMM'de gazetecilerin konuya ilişkin sorusuna şu cevabı verdi:
“Vicdani ret ile ilgili biz de bir çalışma yapıyoruz. AİHM'nin Türkiye'nin aleyhine bu konuda verdiği 100'den fazla karar var. Vicdani ret, AB ülkelerinde de Anayasal hak olarak kabul edilmiştir. Dolayısıyla buna ilişkin düzenleme Türkiye'de de yapılmalı. Biz de bu konuda kendi kanun teklifimizi TBMM Başkanlığına sunacağız.”
BAKAN YILMAZ: VİCDANİ RET ÖRNEKLERİ İNCELENİYOR
Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, vicdani ret ile ilgili yurtdışındaki örneklerinin incelendiğini belirterek, "Arkadaşlar bakıyorlar, ortak bir çalışmayı getirecekler" dedi.
Bakan Yılmaz, Parlamento’da gazetecilerin vicdani ret konusundaki sorularını yanıtladı.
Adalet Bakanlığının vicdani ret konusundaki çalışmalarının devam ettiğini belirten Yılmaz, "Daha önümüze gelmedi, geldiği zaman bakacağız" dedi.
Bakan Yılmaz, "Çalışmaların ne zaman biteceğinin" sorulması üzerine, "Takvim veremiyorum" dedi. Yılmaz, vicdani reddin, bedelli askerlik konusu ile farklı olduğunu ifade etti.
"Yurtdışındaki örneklerine bakıldı mı?" sorusuna Yılmaz, "Arkadaşlar hepsini aldılar, yurtdışındaki uygulamalarına bakıyorlar ortak bir çalışmayı getirecekler" dedi.
İsmet Yılmaz, yurtdışındaki hangi uygulamanın Türkiye’ye daha yakın olduğunun sorulması üzerine, "Teknik bir husus, incelesinler, getirsinler, ondan sonra." karşılığını verdi.
Bakan Yılmaz, yurtdışındaki örneklerinin yanı sıra AİHM’in vicdani ret ile ilgili kararlarının da incelendiğini söyledi.
AVRUPA KONSEYİ BAKANLAR KOMİTESİ ARALIK’A KADAR SÜRE VERİNCE VİCDANLAR UYANDI
Konuyla ilgili, 2006 yılında yapılan bir şikayeti değerlendiren AİHM, Türkiye'yi mahkum etmişti.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde mahkûm olan Türkiye, askerlik yapmayı reddeden kişilere 'vicdani ret hakkı' tanınmasıyla ilgili çalışmayı tamamladı. Milli Savunma Bakanlığı'nın hazırladığı kanuni düzenlemeyle ilgili çalışma önümüzdeki günlerde Bakanlar Kurulu'nda görüşülecek.
Adalet Bakanı Sadullah Ergin bir soru üzerine "Bu hafta içinde olmazsa önümüzdeki hafta içinde karar aşamasına gelinmiş olacak. Çok kısa süre içinde bunu Bakanlar Kurulu'nda görüşeceğiz." diye konuştu.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Türkiye'nin askerlik yapmayı reddeden kişilerin 'vicdani ret hakkı' için atacağı adımları belirlemesini istemiş ve Ankara'ya bunun için aralık ayına kadar süre vermişti.
Vicdani retçi Osman Murat Ülke, defalarca hapis cezasına çarptırılmasını Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne taşımış, AİHM de verdiği kararda Türkiye'yi tazminata mahkum ederek konuyla ilgili düzenleme yapılmasını istemişti.
Türkiye AİHM'de aleyhine açılan davaları en aza düşürmek için çalışma başlattı. Dışişleri Bakanlığı ile Adalet Bakanlığı arasında dün protokol imzalandı.
Yeni stratejiye göre davalar karar aşamasına gelmeden AİHM gündeminden düşürülmeye çalışılacak. Pilot davalar Türkiye aleyhine neticelendiyse diğer davalar da benzer neticeleneceğinden aynı gruptaki hatalar kabul edilecek. İç düzenleme gereken davalarla ilgili çalışmalar yapılacak. Mevzuatta iyileştirme, savunma yapmama ve dostane çözüm gibi seçenekler değerlendirilecek.
AİHM, 2006 yılında Osman Murat Ülke'nin konuyla ilgili yaptığı başvuruda Türkiye'yi mahkum etmiş ve 11 bin Euro tazminata hükmetmişti. AİHM, verdiği kararda, askerlik yapmayı reddeden bir kişiye karşı insan onurunu küçük düşürücü muamelede bulunulduğunu, bunun da Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde güvence altına alınan 'kötü muamele ve işkenceyi önleyen' maddesinin ihlal edilmesi anlamına geldiğini kaydetmişti. Mahkeme, yasal bir düzenleme yapılması gerektiğini belirtmişti.
Bugüne kadar sadece kapatılan DTP tarafından vicdani ret hakkının verilmesi için kanun teklifi sunulmuştu. Türkiye'de 2008 yılına kadar 16'sı kadın olmak üzere toplam 86 vicdanî retçi çıktı. İlk kez 1989 yılında Tayfun Gönül, 155. maddeden yargılandı ve aldığı ceza, para cezasına çevrildi. Mayıs 2011'e kadar 37'si kadın olmak üzere toplamda 133 kişi vicdanî retlerini açıkladı.
MHP KARŞI
MHP lideri Bahçeli partisinin Meclis grubu toplantısı sonrası gazetecilerin sorularını yanıtladı. Bahçeli hükümetin vicdani retle ilgili düzenlemesini şöyle değerlendirdi:
“Türk Silahlı Kuvvetlerinin üniter yapı, milli devlet, toprak bütünlüğünü koruma yolunda, halkın terörle mücadelesini sürdürdüğü bir ortamda, Türkiye’nin komşu ülkelerinde, ateşle o toplulukların sınandığı, Türkiye’ye her an bir belanın akabileceği ortamda bir Bakanın vicdani ret konusunu gündeme getirmesi kadar yakışıksız, densiz bir teklif söz konusu olamaz.”
