Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Bayrampaşa Cezaevi'nde 19 Aralık 2000 tarihinde hapishanelerdeki ölüm oruçlarını durdurmak için 10 bin güvenlik görevlisi tarafından gerçekleştirilen ve ikisi er 30'u tutuklu 32 kişinin ölümüyle sonuçlanan 'Hayata Dönüş Operasyonu'nda Türkiye’nin yaşam hakkı da dahil olmak üzere insan hakları ihlalinde bulunduğuna karar verdi.
Bayrampaşa Cezaevi’ndeki bazı tutukluların şikayeti üzerine 2010 yılında açılan davada AİHM, yaptığı inceleme sonucunda Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) yaşam hakkını garanti altına alan 2. ve işkence ve kötü muameleyi yasaklayan 3. maddelerini ihlal ettiğine karar verdi.
Hürriyet'ten Güven Özalp'ın haberine göre, karar gereği Türkiye Songül İnce, Özgül Dede, Gülperi Özen, Aydan Odabaş ve Fatma Güzel adlı davacılara farklı miktarlarda olmak üzere mahkeme masrafları da dahil toplam 54 bin avro tazminat ödeyecek.
Tutukluların şikayetlerinin temelinde hücrelerin boyutunun küçültülmesi amaçlı bir projeye tepki için başlatılan açlık grevi nedeniyle 45 tutuklunun doktor kontrolünden geçmeyi ve tedaviyi reddetmesi üzerine başlatılan operasyonda, güvenlik birimlerinin aşırı ve orantısız güç kullanması yer alıyordu. Tutuklular ayrıca gerekçesiz göz yaşartıcı gaz kullanılmasına da şikayet dilekçelerinde yer vermişti.
Dönemin Bayrampaşa Cezaevi Müdürü tarafından verilen emir üzerine 19 Aralık 2000’de yapılan ‘Hayata Dönüş’ operasyonunda 12 kişi hayatını kaybetmiş, 50 kişi de yaralanmıştı. Güvenlik güçleri eşzamanlı olarak 20 cezaevinde benzer nitelikli operasyonlar düzenlemiş ve şiddetli çatışmalar sonucu ikisi asker, 30 tutuklu toplam 32 kişi yaşamını yitirmişti.
