Kürt siyasal hareketinin ve Kürt siyasetinin kanaat önderleri ‘başkanlık sistemi’ hakkında ne diyor? 

Gazete Duvar'dan Hakkı Özdal, Tarık Ziya Ekinci, Kemal Burkay ve İsmail Beşikçi gibi isimlerin Başkanlık sistemi ile ilgili değerlendirmelerinden yola çıkarak bu sorunun cevabını aradı. 

Özdal, ayrıca yazısında PKK Lideri Abdullah Öcalan'ın 23 Şubat 2013’te HDP heyeti ile Öcalan arasında İmralı’da yapılan görüşmede başaknalıkla ilgili HDP Ankara Milletvekili Sırrı Süyya Önder arasında geçen diylogu da hatırlattı. 

Özdal'ın Gazete Duvar'da “Söylentinin ötesi: Kürtler başkanlığa ne diyor?” yayınlanan yazısının bir bölümü şöyle: 

KÜRT İLLERİNDEKİ EVET FAALİYETLERİ

Bu durum sert ve kimi zaman hamasete, demagojiye dayalı propaganda savaşlarına da yol açıyor. Bu propaganda mecralarından biri de ‘Kürtlerin ne yönde oy kullanacağı’na ilişkin. ‘Evet’ cephesinin demagojik “Türkiye düşmanları hayır diyor” söyleminde HDP ve PKK’nin adı da sıklıkla zikrediliyor. Ancak Kürt illerinde yürütülen ‘evet’ faaliyetlerinde ‘yeni sistemin Kürtlerin lehine olduğu’nu söylemekle kalmayıp, alttan alta “Öcalan’ın da aslında başkanlık sisteminden yana olduğu”nu iddia ettikleri biliniyor.

Bazı ‘hayırcı’lar da “PKK ve Öcalan’ın başkanlık sisteminden yana olduğunu” söyleyerek milliyetçi ‘hassasiyetleri’ kaşıyorlar. “Kürtler taktik olarak ‘hayır’ diyor ki ‘evet’ güçlensin” diyen, diyebilenler bile var!

Peki hakikat ne? “Aslında” diye başlayan tevillerin ötesinde Kürt siyasal hareketinin ve Kürt siyasetinin başlıca kanaat önderlerinin ‘başkanlık sistemi’ hakkındaki görüşleri nedir?

Sadece mevcut açık kaynaklara bakmak bile, bu konuda varsayımların çok ötesinde bir kanıya varmamızı sağlayabilir.

ÖCALAN ‘ERDOĞAN’IN BAŞKANLIĞINI DESTEKLERİZ’ DEDİ Mİ?

Türkiye’de Kürt siyasetinin en etkin isimlerinden biri olan Abdullah Öcalan’ın “Başkanlık sistemini desteklediği” iddiaları Sırrı Süreyya Önder’le arasında geçen bir diyaloğa dayandırılıyor.

“Başkanlık sistemi düşünülebilir. Yalnız burada başkanlık ABD’deki gibi olmalı. Devlet Meclisi gibi bir senato. İkincisi, bir de Halklar Meclisi. Bunun adı Demokratik Meclis de olabilir. Bu da ABD’deki Temsilciler Meclisi gibi olabilir, Rusya’daki Alt Duma gibi olabilir. İngiltere’de Avam Kamarası’nın Türkiye versiyonu gibi. Esas olarak HDK’yi parlamentoya uyarlamak gibi düşünebiliriz.”

Bu diyalog, Öcalan’ın şimdi oylamaya sunulandan çok farklı bir “başkanlık” modeli için sadece “düşünülebilir” dediğini gösteriyor. Ayrıca, “Erdoğan’ın başkanlığını destekleriz” gibi bir ifade yok. 

TARIK ZİYA EKİNCİ: HAYIR

Kürt siyasetinin bir başka önemli ismi, TİP’in ve sosyalist hareketin de tarihsel önemdeki simalarından Tarık Ziya Ekinci de ‘Başkanlık Sistemi’ önerisine başından beri itiraz ediyor. Ekinci, AK Parti’nin öneri taslağı belli olduktan hemen sonra Gazete Duvar’a konuyla ilgili görüşlerini açıklamış ve önerinin sakıncalarını anlatarak Türkiye’deki tüm demokratik güçleri bu öneriye ‘Hayır’ demeye çağırmıştı.

BURKAY: DİKTATÖRLÜĞE DÖNÜŞEBİLİR

Peki AK Parti hükümetiyle zaman zaman iyi ilişkiler geliştiren Kürtler arasında başkanlık sistemine destek var mı? Kürt siyasal hareketine yönelik eleştirileriyle bilinen ve bir dönem hükümet yanlısı basının da sık sık ‘demek aldığı’ Kemal Burkay ne diyor örneğin…

Kemal Burkay Hak-Par’ın resmi internet sitesinde bu konuyla ilgili şubat 2015 tarihli bir yazı yayınladı. Bu yazıda şöyle diyor:

“Ben Türkiye için başkanlık sisteminin gerekli olduğu kanısında değilim, hatta yararlı olacağını düşünmüyorum. Böyle bir sistemin demokrasi açısından ve tüm ülkeler için çok gerekli ve yararlı olacağı söylenemez. Hele hele demokratik geleneklerin yeterince güçlü olmadığı ülkelerde bu tür sistemler, kolaylıkla tek adam rejimine, diktatörlüğe dönüşebilir.”

1 Kasım 2015’teki seçimin ardından Milat gazetesine bir röportaj veren Kemal Burkay, başkanlık sistemi hakkında muhabirin ısrarlı soruları üzerine de “Bizce Kürt sorununun çözümü için gerçekçi ve adil biçim Kürt-Türk federasyonudur” diyor. Yani muhabirin duymak istediği “Başkanlığı destekliyorum” yanıtını orada da vermiyor.

İSMAİL BEŞİKÇİ ‘BAŞKANLIK OLUR’ DİYOR AMA… 

Beşikçi, “Kürtlerin, parlamentoyu ikna etmeleri zor olabilir. Ama, Başkan’la daha etkili bir pazarlık yürütülebilirdi” diyerek başkanlık modelinin Kürt sorunun çözümü için daha iyi bir zemin sunabileceğini söylüyor. Ama bunun da “Müzakerede karşı tarafın pozisyonu” açısından ifade edilmiş bir husus olduğunu, yani Kürtlerin –yine Beşikçi’nin tabiriyle– “hiç değilse federasyon olarak” bulunduğu bir sistem için dile getirildiğini, bunun da şimdiki öneriyle uzaktan yakından ilgisi olmadığını hatırlamalı.

Yazının tamamı Gazete Duvar'da