Esra Mungan: Meclis’teki tasarı akademik özgürlüğü tamamen yok edecek

Askeri operasyonlar ve sokağa çıkma yasakları sırasında yaşanan hak ihlalleriyle ilgili olarak "Bu suça ortak olmayacağız" başlıklı bildiriye imza atttığı gerekçesiyle 40 gün hapis yatan Boğaziçi Üniversitesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Esra Mungan, “Meclis’teki tasarı akademik özgürlüğü tamamen yok edecek. Bunu hem ulusal hem uluslararası platformda ifşa edeceğiz” dedi.

İlk gece nefis bir uyku uyudum. Dışarda ne kadar yoruluyormuşum meğer. ‘Gözlem odası’ denen hücrede tek başımaydım. Daha sonra, hücre cezası verilenlerin birkaç saatliğine konulduğu hücreye, tebligata göre kalıcı olarak konuldum. Çok pis bir hücreydi... Sonra, hem içeriden hem dışarıdan bir mücadeleyle, çok sevdiğim öğrencim Jülide Yazıcı’nın olduğu koğuşa geçtim. Orası bambaşkaydı. Çok besleyiciydi. Meral’le, kendimizi olağanüstü güvende hissettiğimiz bir yerdi. Kadınların en kötü mahpus koşullarında bile ne kadar yaşam kurucu olduklarını gördük. Cezaevinde, her şeyiniz gözetleniyor. Hapishane içi işleyiş, size, bilinçli olarak gıdım gıdım anlatılıyor. Ancak en değerli bilgiyi diğer mahpuslar size aktarıyor. İşleyişe dair ilginç ama şaşırtıcı olmayan bir örnek; her şeyi dilekçe ile talep ediyorsunuz ama size sözlü yanıt veriliyor.

Tek başıma kaldığım sürede, ağırlaştırılmış müebbet hükümlüsü kadınlarla tanışmak benim için çok değerli oldu. Adli hükümlülerdi. 36 yıl içerde kalacaklar. Herhangi bir kursa katılamıyorlar. Hükümlü oldukları andan itibaren o hakları bıçak gibi kesiliyor. 1 saat havalandırma hakları var. Siyasi kadınlar için ‘ağırlaştırılmış müebbet’ 36 yıl değil, ömür boyu demek. Tecritle ilgili üniversiteler de mücadele vermeli. İçerinin ve dışarının sınırı belirsizleşmiş durumda. Hakikaten, bu ülkede bir gün herkes hapse girebilir, istediğiniz kadar dürüst ve iyi bir insan olun.

Yoksul kadınlar... Özellikle de yabancı mahpuslar. Kabul edilemeyecek seviyede düşük maaşlar da verilse, cezaevinde çalışabiliyor olmak çok önemli. Özellikle de yabancıysanız. Çoğunun çocuğu var. Uyuşturucu kuryeliği gibi suçlardan içerdeler. İçlerinden biri 52 yıl almıştı. Böyle bir suça, uyuşturucu baronları serbestken, 52 yıl vermek çok korkunç.

Orta son ya da lise bir öğrencisiydim. Almanya’da son nazi duruşmaları yapılıyordu. Eski bir Nazi bulunmuştu. İsrail’den tanıklar gelmişti. O davayı izlemiştik. Gördüğüm ikinci mahkemede sanık bendim. Bana göre davamız tarihi bir dava. Tıpkı, Aydınlar Dilekçesi davası gibi. Yargıçların ve savcının, bizleri dinleyip dinlemediklerine, bizlerle göz teması kurup kurmadıklarına baktım. Hiçbir ilişkilenme yoktu. Beni merak ederek dinlemek isteyen bir yargıçlar heyetinin karşısına çıktığım hissinin oluşmaması iyi bir şey değil. Ben algıdan bahsediyorum. Belki de bakmadan büyük bir merakla dinlediler... Kürsüde çok tuhaf bir resim var. Savcı, mahkeme heyetiyle aynı yükseklikte, adeta yargıçların yanı başına konumlandırılmış. Savcı neden yüksekte avukatlarla aynı düzlemde olması gerekirken? Böyle olduğunda dengeler bozuluyor. Siz sadece avukatlarınızla varsınız. Bir de arkanızdaki kitle ve haklılığınızla. Karşınızda ise koca devlet var.

Buna ilahi diyalektik diyorum. 11 Ocak’tan sonra sindirmek ve korkutmak istiyorlardı. Yanıldılar. İmzasını çeken kişi sayısı çok çok az. Bizi bile şaşırtan inanılmaz hızda çok fazla imza eklendi. Tutuklama olunca çok geniş çevrelerce sahiplenildik, o da muazzam bir dayanışmaydı ve olağanüstüydü. Bu cesareti nedeniyle ülkemin o insanlarını çok seviyorum. Nöbet yerlerinde, hiç yan yana gelmeyecek gruplar birbirlerine pasta ve kek ikram ediyorlardı. Yani devlet açısından aslında hedeflenen şeyin tam zıddı olmuş oldu. Ve bu devam edecek.

Şu an, kabul edilemez bir durum daha var. YÖK’e soruşturma hakkı verme gibi bir yasa taslağı var. Meclis’ten geçerse, rektörler değil, YÖK istediği herkese soruşturma açacak. Bu akademik özgürlüğün tümüyle yok edilmesi, tek sesin tahakkümüdür. Hatta şu an bu yasa henüz yürürlüğe girmeden 35 meslektaşımızın dosyası hukuksuz olarak YÖK’e gitmiş durumda, soruşturma günü 20 Temmuz, tabii ki orada olacağız! Bir YÖK tasavvuru ki 12 Eylül cunta YÖK’ünü bile aşmış, hem performans değerlendiricisi, hem polis, hem istihbarat toplayıcısı, hem savcı, hem yargıç olarak YÖK! Bu utanç verici gidişatı hem ulusal hem uluslararası platformda ifşa edeceğiz.

Bence toplumsal kesimler kesinlikle ses çıkarmalı. Onlar yüzde 50, biz azınlıktayız söylemine katiyen katılmıyorum. Mesele sayı değil. Mesele, söylediğiniz sözün doğruluğu ve o sözün doğruluğu orantısındaki gücü. İşte o gücün karşısında geri adımlar atmak zorunda kalıyorlar. Ben tümüyle mücadeleye inanan bir insanım. Kenarda izleyip kahrolmaya katiyen inanmayan bir insanım. Zaten istedikleri tam bu. İnanmadığım bir şeye hiç girmem ama inandığım bir şey için bütün yüreğimle kendimi adarım.

Gezi Parkı’na yine Topçu Kışlası yapılmaya çalışıldığı zaman da her türlü demokratik direnişi göstermek ve ses çıkarmak zorundayız. Bence o konuşmadaki kilit sözcüklerden biri ‘tarihi bina inşa etme’ lafıydı. Şu an bu rejim bir tarih inşasında. Bir parantezden bahsedilmişti. Cumhuriyet bir parantezdi. Tarihi Abdülhamit’ten devam ediyormuş gibi kurgulama çabası var. Topçu Kışlası da o kurgunun görseli. Tarih inşa edilemez, ancak anlamaya çalışılır.

Her şeye rağmen, direngen, kıpır kıpır bir mücadele azmine, birikimine ve deneyimine sahip oluşumuz, bizi Ortadoğu ülkelerinden ayırıyor. Osmanlı Meclisi’nin, Cumhuriyet döneminin tutanaklarını okuduğunuzda, diyorsunuz ki; burda bir fikir çeşitliliği var. 1950’den itibaren kesintilerle de olsa seçimler yapılıyor. Şu an kadın hareketinin yürüttüğü mücadele çok değerli bir mücadele. Alevilerin ve Kürtlerin hak mücadelesi öyle. Kürtlerin varlığı Türklük tahakkümümüzü dizginlemesi açısından çok değerlidir. Bütün o yeni Osmanlıcı, tek sesli tahakküme karşı, bizlerin de çoğulcu, kapsayıcı, eşitlikçi başka bir hayalimiz var. O hayalde ortaklaşıp mücadeleyi birlikte yürütmeye başlamalıyız. Bu ülkeye gerçek barışı ve demokrasiyi getirmek zorundayız. Ben bunu yapabileceğimize inanıyorum.

Esra Mungan ile yapılan söyleşinin tamamı buradan okunabilir.