Bülent Falakaoğlu / Evrensel

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2014 yılı gelir ve yaşam koşulları araştırmasına göre, Türkiye’de her 100 kişinin 15’i yoksul. Yani 11 milyon 700 bin kişi yoksulluk düzeyinde yaşamını sürdürüyor.

Devletin hesaplamalarına göre, 2014 yılında Türkiye’de eş değer hane halkının ortalama geliri 14 bin 553 TL.

Eş değer hane halkı geliri, hane halkı başına düşen gelir rakamıdır. Bir de medyan gelir hesaplanır. En küçük gelir ile en yüksek gelir aşağıdan yukarıya dizildiğinde, en ortadaki gelire “Medyan Gelir” deniliyor. Medyan gelir ortalama gelirden düşüktür.

Eş değer hane halkı medyan geliri 2014 yılında 12 bin TL civarında belirlendi. (Aylık  1000 TL.)

Yoksulluk hesabında eş değer hane halkının “ortalama” geliri değil, “medyan” gelir esas alınıyor. Medyan gelirin yüzde 50’sinden (yarısından) 6 bin TL’den (aylık 500 TL) daha az geliri olan eş değer hane halkı yoksulluk sınırı altındakiler tanımına giriyor.

TÜİK 2014 hesabına nüfusun yüzde 15’i, yani 11 milyon 700 bin kişi, aylık 500 TL’nin altında bir gelirle hayatını sürdürüyor.

ÜÇ KİŞİDEN BİRİ MADDİ YOKSUN!

Maddi yoksunluk yaşayanların oranı yüzde 29.4 oldu. Yani buna göre her üç kişiden biri maddi yoksunluk içinde.

Ciddi finansal sıkıntıyla karşı karşıya olan nüfusun oranı olarak tanımlanan ve beklenmedik harcamalar, evden uzakta bir haftalık tatil, ödeme zorluğu, iki günde bir et, tavuk, balık içeren yemek, evin ısınma ihtiyacı, çamaşır makinesi, renkli televizyon, telefon, otomobil sahipliği olarak belirlenen dokuz maddeden en az dördünü karşılayamayanların oranı olarak tanımlanıyor.

SÜREKLİ YOKSULLAR

Dört yıllık panel veri kullanılarak hesaplanan ‘sürekli yoksulluk’ oranı, eş değer hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60’ına göre son yılda yoksul olan ve aynı zamanda önceki üç yıldan en az ikisinde de yoksul olan fertleri kapsıyor.

Buna göre, 2014 yılında sürekli yoksulluk oranı yüzde 15.1 olarak hesaplandı.

EĞİTİM SEVİYESİ DÜŞTÜKÇE YOKSULLUK ARTIYOR

Okuryazar olmayanların yüzde 27.7’si, bir okul bitirmeyenlerin yüzde 25.1’i yoksul iken, bu oran lise altı mezunlarda yüzde 12.5, lise ve dengi mezunlarda ise yüzde 5.7 oldu. Yükseköğretim mezunları yüzde 1.3 ile yoksulluk oranının en düşük gözlendiği grup olarak belirlendi.

ZENGİN YOKSUL UÇURUMU

Eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert gelirine göre, en yüksek gelire sahip yüzde 20’lik grubun toplam gelirden aldığı pay, geçen seneye göre 0.7 puan azalarak yüzde 45.9 olurken, en düşük gelire sahip yüzde 20’lik grubun payı 0.1 puan artarak yüzde 6.2 oldu.

Buna göre toplumun en zengin yüzde 20’sinin gelirinin en yoksul yüzde 20’sinin gelirine oranı 7.4 oldu.

En zengin ve en yoksul yüzde 20’lik kesim arasında 7.4 kat gözüken gelir uçurumu, en zengin yüzde 10 ile en yoksul yüzde 10 arasında hesaplanınca çok daha büyüyor.

KONUTLAR KÖTÜ, TATİL HAYAL

İstatistik Kurumu'nun verileri, toplumun ezici çoğunluğu için sağlıklı bir konutta yaşam ve bir haftalık tatilin hayal olduğunu gösterdi.

* Nüfusun; yüzde 37.2’si  çatısı sızdıran, duvarlar nemli, pencere çerçevesi çürümüş sağlıksız konutlarda yaşıyor. 

* Nüfusun; yüzde 38.7’si izolasyonu yetersiz ısınma sorunu yaşayan evlerde oturuyor.

* Nüfusun yüzde 68.4’ü “yıpranmış ve eskimiş mobilyalarını yenileme ihtiyacını” ekonomik nedenlerle karşılayamıyor.

* Vatandaşların yüzde 70’e yakını (68.7’si) evden uzakta bir haftalık tatil geçirme imkanına sahip değil.

* “Beklenmedik harcamalarını” karşılamayacak olanların oranı ise yüzde 29.

* Hanelerin yüzde 66.5’i konut alımı ve konut masrafları dışında taksit ödemeleri ve borçları olduğunu beyan etti.