HÜSEYİN ÖZKAYA / Taraf
İstanbul’da geçen yıl imzalanan “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Sudan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Askerî Alanda Eğitim, Teknik ve Bilimsel İş Birliği Çerçeve Anlaşması”nın onaylanmasının ardından hazırlanan kanun tasarısı, muhalefetin itirazına rağmen Meclis’te kabul edildi. Anlaşmaya göre Türkiye, dünyanın katliam yapmakla suçladığı diktatör Ömer El Beşir’in başkanlığını yaptığı Sudan’ın askerlerini eğitmekten, birliklerin donanımı ve askerî araçlarının modernizasyonuna kadar 17 maddeye imza attı.
Sudan’la 10 Mayıs 2011 tarihinde İstanbul’da imzalanan çerçeve anlaşması sonrası Bakanlar Kurulu, işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla 14 Kasım 2011’de tavsiye kararı aldı. Ardından hazırlanan kanun tasarısı 23 mayısta TBMM gündemine taşındı. Muhalefetin karşı çıkmasına rağmen önceki gün Genel Kurul’da kabul edilen tasarının gerekçesinde şu ifadeler yer aldı: “10 Mayıs 2011 tarihinde İstanbul’da imzalanan ‘Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Sudan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Askerî Alanda Eğitim, Teknik ve Bilimsel İş Birliği Çerçeve Anlaşması’ ile genel olarak egemenlik, eşitlik, karşılıklı saygı temelleri üzerinde ve ulusal mevzuat ile uluslararası hukukun kapsamı dahilinde ilk defa tesis edilecek askerî ilişkilerin hukuksal altyapısının oluşturulması ve aynı zamanda bu işbirliği uygulamasının ayrıntılarının müteakiben akdedilecek olan anlaşma, mutabakat muhtırası, protokol ve diğer düzenlemeler ile belirlenmesi arzulanmaktadır.”
HER TÜRLÜ ASKERÎ İŞBİRLİĞİ
Askerî eğitim, öğretim ve savunma sanayi alanlarında karşılıklı işbirliğinin tesis edilmesini amaçlayan ve 17 maddeden oluşan anlaşmanın “Askerî işbirliği alanları” başlıklı maddesine göre, taraflar arasında işbirliği şu alanları kapsayacak:
» Askerî eğitim ve öğretim alanında işbirliği,
» Eğitim kurumları arasında işbirliği ve temas ziyaretleri,
» Savunma sanayi alanında işbirliği,
» Silahlı Kuvvetler arasında işbirliği,
» Silahlı kuvvetlerin organizasyonu, askerî birliklerin donanımı ve yapısı, personel yönetimi,
» Askerî istihbarat alanında işbirliği,
» Lojistik ve lojistik sistemlerde işbirliği,
» Askerî tıp ve sağlık hizmetleri alanında işbirliği,
» Askerî tarih, askerî arşiv, askerî yayın ve müzecilik alanında işbirliği,
» Muhabere, elektronik ve bilgi sistemleri konusunda işbirliği,
» Barış koruma harekâtı alanlarında işbirliği,
» Askerî hukuk alanında işbirliği,
» Kartografi, hidrografi ve askerî coğrafya alanında işbirliği,
» Askerî, bilimsel ve teknolojik araştırmalar konusunda işbirliği,
» Sosyal ve mesleki gelişim amaçlı personel mübadelesi,
» Sosyal, sportif ve kültürel amaçlı etkinlikler, taraflarca karşılıklı olarak belirlenecek diğer alanlar.
GENELKURMAY İMZALADI
Ankara, anlaşma metnine yetkili kurum olarak Genelkurmay Başkanlığı, kişi olarak da Genelkurmay Plan ve Prensipler Başkanı Korgeneral M. Emin Alpman’ı gösterirken, Sudan hükümeti ise Savunma Bakanlığı Uluslararası İlişkiler Genel Müdürü Korgeneral Magzoub Rahama El Badawe’yi gösterdi.
KATLİAMA ORTAK OLACAĞIZ
TBMM Dışişleri Komisyonu’nun CHP ve BDP’li üyeleri, tasarıya karşı “Türkiye de Sudan’daki katliamlara ortak olacak” diyerek karşı çıktı. Komisyonun BDP’li üyesi Nazmi Gür’ün, tasarıya “Sudan’daki mevcut iktidarın halklarına karşı işlediği ve halen işlemekte olduğu soykırım, insanlığa karşı suç ve vahim insan hakları ihlallerinden dolayı” düştüğü muhalefet şerhinde şu ifadeler yer aldı: “Ömer El Beşir, günümüzde halen bir ‘diktatör’ sıfatıyla Sudan’ı yönetmektedir ve sivillere yönelik gerçekleştirmiş olduğu katliamın uluslararası çevrelerce de bu kadar açık olmasına rağmen, Türkiye’nin El Beşir rejimiyle askerî bir anlaşma yapması utanç duyulması gereken bir durumdur.”
AVRUPA BİRLİĞİ TÜRKİYE’YE EL BEŞİR NOTASI VERMİŞTİ
Sudan lideri Ömer El Beşir 2009’un kasım ayında Türkiye’de düzenlenen İslam Konferansı Örgütü toplantısı için gelen ve ülkesinin kafilesini taşıyan uçakta görünmeyince herkes rahat bir nefes almıştı almasına ama bu “gerçekleşemeyen” ziyarete AB’nin notası ile Başbakan Erdoğan’ın açıklamaları damga vurmuştu. AB, Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından ilk tutuklama emri 2009’un mart ayında çıkarılan El Beşir’in davet edilmesi üzerine “Türkiye’nin katılım ortaklığından dolayı taahhütlerini yerine getirmesi beklenmektedir. Bu çerçevede AB, Türkiye’nin El Beşir’e yaptığı davetin gözden geçirilmesi ve Uluslarası Ceza Mahkemesi ile işbirliğine gitmesi çağrısında bulunmaktadır” şeklinde bir nota iletmişti. Notaya ilk tepki Cumhurbaşkanı Gül’den gelmişti. Gül “Ziyaret AB’yi ilgilendirmiyor. El Beşir özel bir toplantı için geliyor. Bu, ikili bir görüşme değil” diye konuşmuştu.
MÜSLÜMAN SOYKIRIM YAPMAZ
Başbakan Erdoğan ise, İsraillilere “siz öldürmeyi bilirsiniz” derken neden El Beşir’in davet edildiği sorusu üzerine, Darfur’da soykırım yapılmadığını savunarak şöyle konuşmuştu: “Bizzat Darfur’a gitmiş, sorunlarının hafiflemesi için somut adımlara öncülük etmiş bir başbakanım. Acaba Sudan’la ilgili konuşan liderlerden kaçı Darfur’a gitmiş. Gazze ile Darfur’u karıştırmamak lazım. Gazze’de 1500 insan öldürülmüş. Darfur’da böyle bir şey olsa, onun da sonuna kadar takipçisi oluruz. Ben bunu Netanyahu’yla rahat konuşamam ama Ömer El Beşir’le rahatlıkla konuşurum. ‘Bu yaptığınız yanlış’ derim. Bir Müslüman soykırım yapamaz. Varsa böyle bir şey, rahat rahat onu da söyleriz. ‘Böyle bir şey yapamazsın, buna hakkın yok’ deriz.”
