Rize İdare Mahkemesi, Maçahel Vadisi'ndeki ormanlarda yürütülen HES projelerinde "yürütmeyi durdurma" kararı verdi. Mahkeme, ormanlık alanların HES'lere tahsis edilmesinde kamu yararı, mevzuat ve hukuka uygunluk olmadığına hükmetti, "HES'ler zaruri değil, doğa önemli" dedi.

RİZE- Yargı, bir kez daha HES'lere 'dur' dedi. Rize İdare Mahkemesi'nin Artvin'in Camili (Maçahel) havzası için verdiği karar, dünyanın biyosfer rezerv alanları arasında sayılan vadi ve doğal yaşam alanları için yeni bir koruma kalkanı daha oluşturdu.

Artvin'in Borçka İlçesi Camili Vadisi'nde, Kiler Holding'e bağlı Gülkar Enerji firması tarafından kurulması planlanan HES projesi için yapılan ormanlık alan tahsisinin 'yürütmesinin durdurulması ve iptali' istemiyle, Camili Çevre Koruma ve Geliştirme Derneği ile birlikte 18 köylü, Av. Yakup Okumuşoğlu aracılığıyla Rize İdare Mahkemesi'nde dava açmıştı.

Mahkeme, UNESCO'nun dünya biyosfer rezerv alanı ilan ettiği Maçahel Vadisi'ndeki ormanların HES projelerine tahsis edilmesinin 'kamu yararı, mevzuat ve hukuka' uygun olmadığına hükmetti. Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından verilen 'orman kullanım izni'nin yürütmesinin durdurulmasına karar veren mahkeme, kararında HES'lerin doğal yaşamdan daha zaruri olmadığını vurguladı.

KORUMA ÖNCELİKLİ ALAN

Rize İdare Mahkemesi'nin kararında, bilirkişi raporu da etkili oldu. HES projesi için tahsis edilen ormanlık alanda inceleme yapan bilirkişiler Hacettepe Üniversitesi'nden Doç. Dr. Latif Sanin ve Prof. Dr. Şinasi Yıldırım ile ODTÜ'den Dr. Emre Alp, raporlarında Camili Vadisi'nin endemik bitkiler açısından çok zengin olduğuna dikkat çekiyor.

Raporda ayrıca vadinin, Uluslararası Çevre Koruma Örgütü (CI), Dünya Bankası (WB) ve Küresel Çevre Fonu (GEF) tarafından dünyanın biyolojik çeşitlilik açısından en zengin ve aynı zamanda tehlike altındaki en önemli karasal 'Ekolojik Bölgesi'nden biri olarak tanımlandığı belirtiliyor. Vadinin Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) tarafından da biyolojik çeşitlilik açısından dünyanın en zengin ve aynı zamanda tehlike altındaki 25 karasal ekolojik bölgesinden biri olduğu vurgulanan raporda, HES projelerinin doğal yaşama geri dönüşümsüz zararlar vereceği ve vahşi hayatı göçe zorlayacağı belirtiliyor.

Bilirkişi Raporu'nda, Camili'de 100'e yakın bitki türü toplandığı, bunlardan birinin bilim dünyası için bir alt tür, birinin bir varyete, birinin ise Türkiye florası için yeni bir tür olduğuna işaret ediliyor. Raporda ayrıca bu alanda, keşfedilmeyi bekleyen çok sayıda bitki ve buna bağlı hayvan çeşitliliği olabileceği ifade ediliyor.

HES'LER ZARURİ DEĞİL

Mahkeme kararında, sadece Camili'de değil, bölgede yapılacak HES projelerinin Türkiye'yi uluslararası anlaşmalar açısından da hukuki olarak zor duruma düşüreceği ve sıkıntıya sokabileceği kaydedildi.

Kararda, "Camili gibi ender bulunan doğal yapının insan kullanımına açılmasının doğru olmadığı" ifade edilirken; ormanlık alanların HES projelerine tahsis edilmesinde herhangi bir zaruret olmadığı vurgulandı.

4 DAVADA 4 DURDURMA

Davanın Avukatı Yakup Okumuşoğlu, Maçahel'deki 8 HES projesinden 2'sine karşı açtıkları 4 davanın dördünde de 'yürütmeyi durdurma' kararı çıktığını belirterek, şöyle konuştu: "Çevre ve Orman Bakanlığı, Maçahel'in 'Biyosfer Rezerv Alanı' statüsünü tanımasına karşın, nasıl korunacağına dair yönetmeliği çıkarmıyor. Yönetmelik çıkmayınca da ülkenin prestiji olabilecek Maçahel'in nasıl korunacağı belirsizleşiyor. Böyle olunca da Maçahel'de 8 adet HES için izin verilebiliyor. Diğer yandan, örneğin korunan alanlar listesi içinde ÇED Yönetmeliğinde Dünya Biyosfer Rezerv alanlarından bahsediliyor ama sıra HES'e gelince 'yönetmeliği yok' diye, ÇED süreçlerinde 'ÇED Olumlu' veya 'ÇED Gerekli Değildir' kararları verilebiliyor. Bu proje de ÇED'den muaf. Yani hem ÇED'den muaf, hem Biyosfer Rezerv Alanında, hem de 11 derenin suyunu toplayan ve bu sebeple de benzerlerinden ayrılan bir proje."

SÖZÜN BİTTİĞİ YER

Okumuşoğlu, bilirkişi raporunu hatırlatarak, "Böylesine önemli bir alanda bir başka HES projesi için daha ÇED süreci yürütülmekte olduğu haberlerini alıyoruz. Çevre ve Orman Bakanlığı, Dünya Biyosfer Rezerv Alanını dahi HES'lere açmışsa, üstelik bir yandan ÇED'den muaf tutmuş de diğer yandan da ÇED süreci yürütüyorsa diyecek bir şey kalmadı. Bu, sözün bittiği yerdir" dedi.

KİLER HOLDİNG DOĞAYI TAHRİP EDİYOR

UNESCO'nun, 'Dünya Biyosfer Rezerv Alanı' ilan ettiği Camili Vadisi üzerindeki 8 HES projesinden ve Kiler Holding'e bağlı 4 enerji şirketinden birisi olan; Gülkar Enerji firması tarafından yapımı planlanan HES için vadi üzerinde bulunan 11 ufak derenin 10 kilometrelik tünellerle taşınması planlanıyor.

Başbakan Erdoğan ile AKP'ye yakınlığı ile bilinen Kiler Holding'in Artvin Camili'deki HES projesinin yanında Ekol Enerji, Nur-tek Enerji, ve Özbey Enerji firmaları da HES projelerini sürdürüyor. Kiler Holding'in çatısı altındaki enerji firmaları Camili HES'in dışında Antalya Bulgular-Gebeş HES, Erzurum Tortum-II HES, Muş Akhes HES ve Muş Eralan HES projeleri ile enerji üretim kapasitesini 450 milyon Kwh olarak planlarken, 2 yılda bu rakamı 1 milyar Kwh'e çıkarmayı ve enerji sektörüne 500 milyon Dolar yatırım yapmayı hedefliyor. Kiler Holding, enerji üretimin yanında ayrıca petrol arama çalışmalarına da el atarak Türkiye'de 7 ayrı bölgede petrol arama ruhsatı almış.

ETHA